یاداشت های یک خبرنگار از دادگاه صدام، آفتاب

آفتاب -سید عماد حسینی : مردم عراق وشاید بتوان گفت ملل منطقه روز 27 مهر را برای مدتها در خاطر خواهند سپرد ، روی که اولین دیکتاتور عبری در قفس اتهام قرار گرفته وبرای جنایاتی که انجام داده بود مجبور به پاسخگویی شد رویدادی که ممکن است حداقل در کوتاه مدت در منطقه عربی مشابه آن اتفاق نیافتند.
-------------------------------

اعدام 148 نفر اولین اتهام

اما چرا مسئله قتل عام 148 عراقی در منطقه دجیل بعنوان اولین محاکمه انتخاب شد ؟

به اعتقاد کارشناساسان از میان 12 اتهامی که علیه صدام حسیین در حال بررسی ورسیدگی است این پرونده تنها پرونده ای است که آنرا می توان یک پرونده عراقی محض توصیف کرد ، یعنی عاملان ، جانیان ، طرف های دخیل در آن ومنطقه ای که در آن به وقوع پیوسته همگی عراقی وبا ویژگی های کاملا عراقی است .

به طور مثال بای رسیدگی به پرونده ای همچون حلبچه باید پای شرکت های خارجی که در کار تامین مواد شیمیایی مورد استفاده در بمب های شیمیایی به رژیم صدام حسین کمک کرده بودند هم بعنوان متهم به دادگاه کشیده شود مسئله ای که چندان مورد موافقت آمریکا وانگلیس نیست.

در رابطه با خشک کردن هورهای جنوب عراق هم این مسئله صدق می کند وسازمان های جهانی مدافع حقوق بشر بعنوان شاکی در این پرونده حضور دارند.

این البته سوای پرونده جنگ صدام علیه جمهوری اسلامی ایران یا علیه کویت است که به خودی خود این کشورها به عنوان یکی از طرف های دعوی مایل به حضور هستند وبه تبع آن به این پرونده ویژگی فرامرزی می دهد.

به هر شکل دادگاه رسیدگی کننده به اعدام 148 نفر از شیعیان منطقه الدجیل که به اتهام سوء قصد به جان صدام حسین در این منطقه اعدام وحدود 600 نفر از اعضای خانواده آنها به یک منطقه صحرایی در جنوب غربی عراق (در منطقه سماوه) تبعید شده بودند بنا به درخواست خلیل الدلیمی وکیل صدام حسین به 28 نوامبر آینده کمتر از چهل روز دیگر موکول شد وقاضی (کرد) این دادگاه به وکیل صدام اجازه داده برای قراءت کامل پرونده 600 صفحه ای وتدوین دفاعیات وقت داشته باشد.

کسانی که روند برگزاری این دادگاه را از نزدیک دنبال کردند شاهد بودند که گویی این جلسه با سه سناریو ادامه پیدا می کرد سنرایوهایی که هر یک از طرف های ذیربط یا دخیل در دادگاه برای خود تهیه وسعی داشت بر اساس آن روند دادگاه را پیش ببرد.

حضور روزگار محمد امین که یک قاضی کرد اهل سلیمانه است نشان داد که در عراق پس از سقوط صدام حسین کردها چیزی بالتر از از آنچه تصور می کردند به دست آورده اند وبا وجود آنکه هیچ مسئولی در دولت مرکزی عراق حق دخالت در امور منطقه خود مختار شمال این کشور را ندارد اما کردهای عراقی در مهمترین وحساسترین مسایل دیگر مناطق عراق دخالت تاثیر گذار وبالفعلی دارند.

روزگار محمد امین با خونسردی خاصی جلسه دادگاه را اداره کرد ودر برابر اعمال وسخنان تحریک آمیز صدام حسین خود را کاملا خونسرد وملط نشان داد تا سناریوی خود را به اجرا بگذارد

بر خلاف وی جعفر موسوی دادستان بشدت سردرگم بود وبا جود آنکه متن کیفر خواست ظاهرا مدتها پیش تهیه شده بود اما اشتباه در قراءت از یک سو وپراختن به مسایلی خارج از دستور کار دادگاه وبخصوص مسایل حساسی که چون جنگ ایران وعراق باعث شد تا گروه وکلای مدافع متهمان با بهانه قرار دادن این مسئله کل کیفر خواست را زیر سؤال برده وبارها سخنان دادستان را قطع کنند.

این البته سوای نفص فنی مکرر در میکروفون های دادگاه وخرابی کامپیوتر دادگاه بود ، کامپیوتر قرار بود سی دی بازجویی متهمان سوء قصد به وی را در آن زمان توسط صدام حسین که لحظاتی پس از حادثه در دجیل فیلمبرداری شده بود پخش کند اما این مهم هرگز تحقق نیافت.

همچنین قطع مکرر میکرفون های دادگاه باعث شد که قاضی بشدت نسبت به این مسایل اعتراض کند ، یکبار هم که برای ده دقیقه دادگاه به دلیل این نقص فنی تنفس اعلام کرده بود.

به هر شکل این مسایل ومسایل دیگری در این رویداد باعث شد خبرنگارانی که در کاخ کنفرانس ها از طریق دوربین مدار بسته وپس از تاخیری نیم ساعته جریان دادگاه را دنبال می کردند از نوعی سوء مدیریت فنی در روند داگاه نام برده وبرخی دیگر هم آنرا به طرف هایی خارج از دادگاه مایل نیستند روند دادگاه به طور واضح وشفکاف به افکار عمومی برسد نسبت دهند وآنرا سناریویی از پیش طراحی شده بدانند.

سناریوی سوم از آن صدام حسین بود وظاهرا او در مدتی که در زندان نیروهای آمریکایی قرار دارد خود را برای این روز آماده می کرد به نحوی که سعی کرد از تمامی توان خود در برابر دوربین تلویزیون های جهانی استفاده کند.

بی شک او بازگیر اول ونقش آفرین اصلی این ماجرا بود وبه حق تا حدودی موفق شد بار دیگر شخصیت خود کامه وتسلط گرای خود را بر دادگاه دیکته کند.

اما این خلق وخو وتلاش فراوانش برای تسلط بر اعصاب ورفتارش دادگاه هیچ یک باعث نشد زمانیکه کیفر خواست قراءت می شد دچار عکلس العمل های های عصبی نشده واز خود حرکات غیر اردادی وانفعالی بروز ندهد.

صدام در این زمان برای دقایقی به فکر می رفت گویی که در ذهنش به آن روزها باز می گشت وحوادث آن روز را در ذهن خود صحنه سازی می کرد.

ترس ودلهره خاصی هم از چهره دیگر دستیاران صدام حسین در دادگاه هم می شد لمس کرد.

صدام در زمان اعلام تنفس 10 دقیقه ای دادگاه اجازه خواست تا به دستشویی برود ، پس از آنکه قاضی به وی اجازه رفتن داد ابتدا با نگهبانانش درگیر شد چون می خواست اجازه ندهد آنها او را همراهی کنند اما لحظاتی بعد پس از پافشاری نگهبانان دادگاه در مقابل این دستور کرنش کرد.

او پس از بازگشت وقتی از کنار برادر ناتنی اش برزان تکریتی (رئیس آن زمان سازمان اطلاعات عراق) او را در بغل گرفت وبا وی خوش وبش کرد ، گفته می شود به جز صدام حسین بقیه ارکان رژیم سابق وی در یک زندان نگهداری می شودند.

دستیاران صدام حسین زمانیکه وی را دیدند چاپلوسی خود را برای او آغاز کردند به نحوی که عوض احمد البندر رئیس یکی از شعب دادگاه انقلاب سابق عراق که در کنار صدام حسین نشسته بود سر صدام را بوسید ، صدام همچنین با طه یاسین رمضان هم از طریق ایما واشاره خوش وبش کرد.

یکی از مشاوران ابراهیم جعفری نخست وزیر عراق که صدام حسین پدر وبرادرش را اعدام کرده بود در دقایقی که تنفس اعلام شده بود اجازه خواست تا با صدام در باره علت صدور حکم اعدام علیه آنها صحبت کند زمانیکه این مشاور در حال گلایه وصحبت با صدام بود ، دیکتاتور سابق عراق هیچ توجهی به وی نکرد وروی خود را به سوی دیگر برگرداند وهیچ جوابی هم به وی نداد.

رغد صدام حسین دختر بزرگ صدام در گفتگویی با مراکز اطلاع رسانی مختلف پدر خود را یک شیر توصیف کرد این د رحالیست که جواد مالکی عضو پارلمان عراق محاکمه صدام را نماد پایانحزب بعث وحکومت مستبدانه آن در عراق دانست.

به اعتقاد کارشناسان عراقی محاکمه صدام می تواند سهم بسزایی در کاهش حجم حملات تروریستی در عراق داشته باشد.

مردم عراق هم واکنش های متفاوتی نسبت به این محاکمه داشتند ، در حالیکه مناطق شمال وجنوب عراق که عمده ترین قربانیان جنایات رژیم سابق بودند محاکمه صدام حسین را تحقق اراده خداوندی در مجازات ظالمان توصیف می کردند وخواستار اعدام هرچه سریعتر وی شدند برخی از ساکنان منطقه تکریت در زمان برگزاری دادگاه با بر داشتن عکس های صدام حسین محاکمه او را لکه ننگی برای جهان عرب دانستند.

همچنین مسئولین امنیتی عراقی خبر دادند یاسر سعداوی پسر بزرگ برادر ناتنی صدام حسین که در این تظاهرات شرکت کرده بود توسط پلیس عراق دستگیر شد، یاسر سعداوی از مدتها پیش به اتهام حمایت مالی وسامان دادن عملیات تروریستی تحت تعقیب بود.

به هر شکل می توان گفت چهار ساعت واندی محاکمه صدام حسین همه طرف ها را راضی نگه داشت.

صدام نمایش تبلیغاتی خود را انجام داد وتوانست هوادران خود را ارضا کند . امریکا هم توانست دست آخر صدام را محاکمه کند وبرای دیگر رهبران منطقه خط ونشان بکشد.

ابراهیم جعفری نخست وزیر عراق ورهبر حزب الدعوه با محاکمه صدام وعاملان قتل عام دجیل به هدف خود در گرفتن انتقام خون مجاهدان این حزب که در این ماجرا اعدام شدند رسید.

مردم عراق دست آخر شاهد محاکمه دیکتاتور خود وشکسته شدن شوکت وی شدند.

دولت عراق هم توانست ضمن نشان دادن حاکمیت خویش بر عراق در میان هیاهوی این ماکمه کار شمارش آرا واعلام تصویب پیش نویس قانون اساسی عراق را به انجام برساند.

باید گفت دست تقدیر چنین بود که محاکمه کشتار مردم دجیل در حالی در ماه رمضان آغاز شد که این حادثه نیز بیست وچند سال پیش در همین ماه روی داد تا تسلی بخش خانواده قربانیان این جنایت باشد

یکی از نیروهای آمریکایی مسئول حفاظت دادگاه به یک خبرنگار عرب که نسبت به بازرسی بسیار دقیق وگرفتن تمامی ادوات همراه خبرنگاران از موبایل گرفته تا خودکار وکاغذ معترض بود گفت : امروز شاید بتوانی بدون بازرسی وارد کاخ سفید شوی اما مطمئن باش بدون بازرسی کامل ودقیق نخواهی توانست در دادگاه صدام حسین حاضر باشی.

به راستی محاکمه صدام چند ماه ویا چند سال به طول خواهد انجامید ؟ وآیا زمانی که حکم دادگاه علیه وی ودستیارانش به اجرای درآید کسی به آن توجه خواهد کرد ؟!!