هرمیداس باوند: برقراری روابط حسنه با مقتدی صدر خلاف منافع ملی است، آفتاب

آفتاب: خبرنگار سیاسی آفتاب درباره سفیر اخیر مقتدری صدر رهبر گروه المهدی عراق و شیخ حمد بن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر به تهران، گفت و گویی با دکتر هرمیداس باوند کارشناس مسائل بین المللی انجام داده که در زیر می خوانید:


شما سفر وزیر امور خارجه قطر و همچنین مقتدی صدر به ایران را با توجه به شرایط اخیر ایران در جامعه بین الملل چگونه ارزیابی می کنید؟

سفر آقای مقتدری صدر به ایران از 2 جنبه داخلی و خارجی قابل بررسی است. از جنبه داخلی این سفر نشان دهنده این است که شیعیان عراق هنوز نیم نگاه خود را به ایران حفظ کرده اند ولی از بعد خارجی این سفر حاکی از این است که پس از اینکه گروه صدر در انتخابات پارلمانی عراق موفق به کسب فقط دو تا سه کرسی در مجلس عراق شد و همچنین نا آرامی هایی که در سال گذشته در برخی شهرهای عراق مانند نجف و بغداد به راه انداختند متهم به اتخاذ نوعی طاغی گری شدند. در این صورت سفر رهبر این گروه به ایران، بازتاب مثبت بین المللی نخواهد داشت.»

« اما در مورد سفر وزیر امور خارجه قطر به ایران باید گفت که دولت قطر سعی می کند در عین رابطه تنگاتنگی که با امریکا دارد خط مشی متفاوتی نسبت به بقیه کشورهای عربی در پیش گیرد. به عنوان مثال راه اندازی شبکه خبری الجزیره یا برقراری رابطه با اسراییل نشانه هایی از اتخاذ این خط مشی متفاوت از سوی قطر می باشد. در زمینه دیپلماسی منطقه ای هم قطر بیشتر مایل است که به عنوان یک واسطه عمل بکند، همان گونه که تاکنون این گونه بود. به عبارت دیگر نقش قطر در خاورمیانه مانند نقش رومانی در بلوک شرق است که با اتخاذ روشی متفاوت از کشورهایی کمونیستی در مقطعی با کمک پاکستان به عنوان واسطه بین امریکا و چین عمل می کرد.»

برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند که چهره هایی مانند بشار اسد رئیس جمهور سوریه یا مقتدری صدر به عنوان دو رهبر شیعی منطقه خاورمیانه، دیگر از لحاظ بین المللی جایگاهی ندارند و به عبارتی مهره سوخته به حساب می آیند، در نتیجه ایران نباید از نقطه نظر استراتژیک به روی آنها حساب باز کند. آیا شما با این تحلیل موافق هستید؟

بله، دقیقا همینگونه است که شما می گویید. برقراری روابط با این گروه ها یا افراد نه تنها منافعی ندارد بلکه پیامدهای منفی نیز برای ما به ارمغان خواهد آورد. ما نباید سرنوشت کشور خود را به سرنوشت کشوری مثل سوریه گره بزنیم که با مشکلاتی که دارد حتی دیگر در جهان عرب هم جایگاه قبلی خود را ندارد.»

تعدادی از دیپلمات های خارجی ادعا کرده اند که سفر مقتدی صدر به ایران، نوعی هشدار به غرب از طرف ایران است به این معنی که در صورت ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت این کشور از ابزارهایی که در اختیار دارد مانند گروه مقتدی صدر، برای ایجاد هرج و مرج در عراق استفاده خواهد کرد. نظر شما در این رابطه چیست؟

ایران در حال حاضر اهرم های متعددی در عراق دارد که می تواند مورد بهره برداری قرار دهد ولی من اطمینان ندارم که یکی از این ابزارها مقتدی صدر باشد. ایران به دلایل مختلف با گروه های مختلف عراق مانند مجلس اعلای انقلاب اسلامی، حزب الدعوه و حتی کردها که بسیار قدرتمندتر از جریان صدر هستند روابط حسنه زیادی دارد که به جای خود مورد بهره برداری قرار می دهد ولی این تاکتیک درباره مقتدی صدر نه تنها مثبت نیست بلکه به علت وجهه منفی وی تاثیر منفی نیز خواهد داشت.»

« نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که اکنون در عراق ساختار سیاسی منسجمی وجود ندارد و مادام که شرایط این کشور بدین گونه باشد جمهوری اسلامی ایران از نفوذ زیادی در عراق برخوردار است ولی هر چقدر انسجام سیاسی عراق بیشتر بشود از میزان نفوذ ایران نیز در این کشور کاسته خواهد شد، پس به نفع ایران است که از این ابزار نفوذ در جهت تحولات مثبت در منطقه حتی نسبت با امریکا استفاده بشود. البته این موضوعی است که مسئولین کشور باید درباره آن تصمیم بگیرند.»

شما سفر ملک عبدالله پادشاه عربستان به هند و چین را چگونه ارزیابی می کنید؟ گفته می شود که وی در این سفر قول هایی به مقامات چینی و هندی در زمینه تامین انرژی مورد نیاز این کشورها در صورت تحریم اقتصادی ایران و قطع صادرات نفت، داده است؟

بهبود رابطه ایران و عربستان در چند سال گذشته ناشی از فراز و نشیب های پس از واقعه 11 سپتامبر بود، در هنگامی که طرح خاور میانه بزرگ به منظور دموکراتیزاسیون کشورهای عربی از جانب بوش ارائه شده بود. بنابراین کشورهایی مانند عربستان، امارات، پاکستان و . . . خود را به ایران نزدیک تر کردند ولی در حال حاضر با مطرح شدن مسئله هسته ای ایران و فشار جامعه جهانی، این کشورها نیز در صدد هستند تا با این قضیه همراه شوند. اظهار نظر امارات راجع به نیروگاه بوشهر و ورود کشورهایی مانند اردن، بحرین و عربستان به این قضایا نشان دهنده این مطلب است. بنابر این عربستان هم سعی دارد با خوش خدمتی به امریکا توسط تامین گاز مورد نیاز هند فضا را در این زمینه مهیاتر کند.

موضع هند در جلسه گذشته شورای حکام، زمینه را برای منتفی نمودن صادرات گاز از ایران به این کشور را فراهم نمود: مسافرت ملک عبدالله به هند نیز برای اطمینان دادن عربستان به این کشور بزرگ آسیایی برای تامین گاز مورد نیاز این کشور در چند سال آینده هست.

اما در مورد چین این جریان مقداری تفاوت دارد. البته فشارهای جامعه جهانی به این کشور هم بی تاثیر نیست ولی دقیقا روشن نیست که آیا چین هم همانند هند این آمادگی و تمایل را داشته باشد تا مانند هند، عربستان را جایگزین ایران برای تامین انرژی مورد نیاز خود بنماید.