آیت الله حسینعلی منتظری، مرجع تقلید شیعه در قم و بلندپایه ترین شخصیت مذهبی منتقد حکومت ایران در پاسخ به پرسشهای بی بی سی انتقاداتی نسبت به برخی سیاستها و عملکردهای نهادهای حکومتی مطرح کرده است.
آیت الله منتظری در عین حال انتقادات خود را متوجه دولتهای عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد کرده و در واکنش به فشاری که در زمینه فعالیت اتمی ایران به این کشور وارد می شود اعلام کرده است: "به هر حال دستیابی ملت ایران به انرژی هسته ای صلح آمیز حق طبیعی آنان می باشد و دولتهای ذی نفوذ حق ندارند مانع آن شوند و موجبات انزوای ایران را فراهم آورند".
فرانسیس هریسون، خبرنگار بی بی سی در تهران در پرسشهایی که کتباً با آیت الله منتظری مطرح کرده ابتدا نظر وی را در مورد نحوه برخورد پلیس ایران با زنانی که پوششی مغایر با معیارهای دولت جمهوری اسلامی دارند جویا شده که آیت الله منتظری در پاسخ نوشته است:
"هرچند اکثریت مردم، مسلمان و مخالف با بی حجابی و بی بند و باری می باشند و طبعاً نباید حقوق آنان ناديده گرفته شود، اما از طرف دیگر تأمین حقوق اکثریت - علاوه بر اینکه نباید موجب تضییع حقوق اقلیت گردد - باید با روش منطقی و معقول و مفید و مؤثر انجام شود، نه با زور و ارعاب و برخوردهای فیزیکی و خشن، زیرا این گونه روشها اثر منفی دارد و انگیزه بی حجابی را تقویت می کند و از سوی دیگر موجب متهم شدن دین به تأیید و ترویج خشونت می شود و چهره نظام اسلامی را مشوه و خراب می سازد".
آیت الله منتظری ادامه داده: "برخورد با اراذل و اوباش یا هر کس دیگری که سلب امنیت کند و مزاحم نوامیس مردم شود و زورگیری کند، لازم است لکن باید در چهارچوب قانون و با روشهای تحقق عدل و سازنده آنها را از ادامه کارشان بازداشت و هرگونه مجازات و ضرب و شتم قبل از اثبات اتهام در دادگاه صالح، مشروع نیست".
خبرنگار بی بی سی در پرسش دوم خود به معلمان و کارگرانی اشاره کرده که در راستای حرکتهای صنفی بازداشت شده و تحت پیگرد قرار گرفته اند و نظر آیت الله منتظری را در این زمینه پرسیده است.
این مرجع شیعه در پاسخ نوشته است: "خواسته های صنفی معلمان، کارگران و دیگر اصناف باید با گفتگو و مسالمت و در چهارچوب قوانین با رعایت عدل و انصاف پاسخ داده شود و دولت موظف است علل و ریشه های نارضایتی اصناف مختلف را کشف و بر طرف نماید. روشن است که مشکلات با سرکوب و زندان حل و فصل نمی شود. البته ممکن است به طور مقطعی و در کوتاه مدت صدای معترضین خاموش شود اما قطعاً نارضایتیها به صورت عقده در خواهد آمد و برای کشور و دولت خطرآفرین می شود".
خبرنگار بی بی سی سپس به چهار ایرانی پرداخته که تابعیت آمریکایی دارند و در خارج از ایران به فعالیتهای پژوهشی، سیاسی و خبری مشغولند اما ظرف ماههای اخیر هنگام سفر به ایران تحت پیگرد قضائی قرار گرفته و به جاسوسی متهم گردیده و از خروج از ایران منع شده اند، وی از آیت الله منتظری پرسیده که برخورد با این افراد تا چه حد می تواند بر روابط خارجی ایران تأثیر بگذارد و چه پیامی می تواند برای ایرانیان خارج از کشور داشته باشد.
آیت الله منتظری که تا کمتر از سه ماه پیش از درگذشت آیت الله خمینی، جانشین وی برای رهبری ایران بود در پاسخ اعلام کرده: "از ماهیت مورد سؤال مذکور اطلاعی ندارم و قضاوتی نمی کنم اما به طور کلی اعلام مجرمیت قبل از ثبوت جرمی در دادگاه صالح، شرعاً و قانوناً ممنوع است و هر متهمی حقوقی دارد که باید از آن استفاده نماید".
مدیرکل ضدجاسوسی وزارت اطلاعات ایران به دانشگاهیان و پژوهشگران ایرانی هشدار داده که مراقب تماسهایی که تحت عنوان تبادلات علمی با ایشان صورت می گیرد باشند، چراکه ممکن است هدف از این تبادلات، کسب اطلاعاتی برای استفاده علیه ایران باشد.
این هشدار، موضوع سؤال دیگر خبرنگار بی بی سی از آیت الله منتظری بوده که وی در پاسخ نوشته است: "از هدف اطلاعیه مذکور اطلاعی ندارم و قضاوتی نمی کنم اما صرف شرکت در مجالس و کنفرانسهای علمی که موجب تبادل معلومات و کسب تجربیات دیگران می باشد نه تنها ضرری برای کشور و نظام ندارد بلکه موجب رشد سطح علمی کشور نیز خواهد بود".
خبرنگار بی بی سی همچنین به رخدادهایی اشاره کرده که اخیراً در دانشگاه صنعتی امیرکبیر در تهران رخ داده و طی آن برخی از نشریات دانشجویی توقیف شده و شماری از دانشجویان از تحصیل محروم گردیده اند و این موضوع را به موضعگیریهای محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران ربط داده است که از پاکسازی دانشگاهها از استادانی سخن گفته که به عقیده وی، مروج دیدگاههای "لیبرال" و مغایر با ارزشهای نظام جمهوری اسلامی اند.
وی نظر آیت الله منتظری را درباره رخدادهای دانشگاه صنعتی امیرکبیر پرسیده و این سؤالات را مطرح کرده است که آیا دانشگاهها نیازمند دومین انقلاب فرهنگی است و آیا بسیاری از استادان باید از دانشگاهها اخراج شوند؟
آیت الله منتظری چنین پاسخ داده است: "اصولاً آزادی فکری و سیاسی در مراکز علمی و فرهنگی نباید محدود گردد مگر اینکه مخل به آزادی و حقوق دیگران باشد. به جای این محدودیتها باید زمینه پاسخ به شبهات دانشگاهیان را فراهم نمود. همچنین محروم ساختن دانشگاه از اساتید متبحر به خاطر اختلافات فکری و سیاسی، ظلم به دانشگاه و محیطهای علمی و خلاف شرع و عقل سلیم است".
خبرنگار بی بی سی در ادامه به سیاستهای اقتصادی دولت محمود احمدی نژاد و انتقاد 57 اقتصاددان از این سیاستها پرداخته و از آیت الله منتظری پرسیده که از نظر وی، فقرا در چه وضعیتی اند و آیا فاصله فقیر و غنی در ایران زیاد شده است؟
آیت الله منتظری در پاسخ نوشته: "فضاوت نهایی و صحیح در این موضوع با مردم است، شما می توانید با یک نظرسنجی مردمی و بدون سانسور از وضعیت اقتصادی مردم و فقرا اطلاع دقیق پیدا کنید".
پرسشهای بعدی خبرنگار بی بی سی در مورد اعمال محدودیت به مطبوعات بوده که به عقیده آگاهان، از زمان روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد بر شدت آن افزوده شده است.
خبرنگار بی بی سی پرسیده که آیا از نظر آیت الله منتظری، دولت اجازه دارد از روزنامه نگاران بخواهد درباره اوضاع اقتصادی یا حقوق بشر سخن نگویند و آیا اعمال محدودیت بر مطبوعات شرایط سیاسی ایران را حادتر نمی کند؟
آیت الله منتظری پاسخ داده که: "منع روزنامه نگاران از سخن گفتن درباره حقوق بشر و اوضاع اقتصادی در افکار عمومی تأثیری ندارد، بالاخره معیار، رضایت عامه مردم است، مردم از اوضاع خودشان بهتر از هر کسی دیگر آگاه هستند. تلقی معمولی از منع مذکور، سلب آزادی بیان است و این عنوان برای چهره حاکمیت دینی ضرر خواهد داشت".
در شرایطی که بیش از هشت ماه به انتخابات دور هشتم مجلس شورای اسلامی نمانده، خبرنگار بی بی سی از آیت الله منتظری پرسیده که با توجه به اینکه در انتخابات پیشین بسیاری از اصلاح طلبان از ورود به مجلس و حتی نامزدی برای انتخابات بازداشته شدند نگران آن نیست که اين اتفاق بار دیگر تکرار شود؟
آیت الله منتظری در پاسخ نوشته: "پیشتر در بیانیه های متعدد راجع به رد صلاحیتهایی که از سوی شورای نگهبان انجام شده است اظهارنظر کرده ام" و افزوده: "این اشتباهات و نظایر آن که در سالهای گذشته مشاهده شد آسیبهای فراوانی به چهره حاکمیت در بین مردم و در جهان وارد نمود".
خبرنگار بی بی سی در پایان نظر آیت الله منتظری را در مورد تحریمهایی پرسیده که شورای امنیت سازمان ملل متحد به منظور محدود ساختن فعالیت اتمی ایران بر این کشور اعمال کرده و سؤال کرده که آیا هزینه ای که ایران برای انرژی هسته ای می دهد به انزوای بین المللی ایران در جامعه جهانی می ارزد؟
آیت الله منتظری پاسخ داده است:
"تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران کاری است ظالمانه و هرگز با شعارهای حقوق بشری دولتهای ذی نفوذ در آن سازمان جهانی تناسبی ندارد. البته دولت ایران نیز نباید بهانه و سوژه به دست قدرتمندان بدهد. امیدوارم فشارهای غرب بهانه ای برای سرکوب بیشتر آزادیهای مشروع نباشد. به هر حال دستیابی ملت ایران به انرژی هسته ای صلح آمیز حق آنان می باشد و دولتهای ذی نفوذ حق ندارند مانع آن شوند".