اخبار متناقض در مورد آزادى قطعى اكبر گنجى، صداي آلمان

عيسى سحرخيز: تصمیم‌های پشت‌ پرده را (در مورد اكبر گنجى) مهم‌تر و موثرتر می‌دانم


مدت كوتاهى پيش از آغاز سال نو خورشيدى، اكبر گنجى نويسنده و روزنامه‌نگار منتقد جمهورى اسلامى، از زندان آزاد شد. آزادى گنجى به‌گونه‌اى بود كه همه آن را پايان قطعى دوران دشوار حبس او ارزيابى كردند. اما حال، مقامات قضايى ايران، با وجود تاكيد بر حكم قطعى آزادى گنجى، باز هم سخن از غيبت‌هاى او و ضرورت محاسبه اين غيبت‌ها مى‌كنند. آيا بالاخره مقامات قضايى ايران، صراحتا حكم آزادى اكبر گنجى را امضا خواهند كرد؟

در گزارش خبرگزارى كار ايران «ايلنا» به نقل از معاون امور زندانهاى دادستانى آمده است: «آزادى اكبر گنجى كه قرار بود با پايان دوره محكوميتش، دهم فروردين‌ماه از زندان آزاد شود، به علت غيبت پنج روزه در مرخصى نوروزى به تعويق افتاد». اين در حالى‌ست كه تمام شواهد و قرائن نشانگر آزادى قطعى گنجى از زندان بود. آيا اين سخنان معاون امور زندانهاى دادستانى، به معناى بازگشت دوباره اكبر گنجى به زندان است؟ عيسى سحرخيز روزنامه‌نگار و از دوستان گنجى به اين پرسش پاسخ مى‌دهد: ”ببینید، زمانیکه آقای گنجی از زندان بیرون آمدند مانند یک زندانی که از زندان مرخص می‌شود تمام وسایل و چیزهایی را که داشتند تحویل گرفتند و کارهایشان را کردند و آمدند بیرون. پس از آنکه ایشان از زندان بیرون آمدند از طرف مسئولان قضایی مطرح شد که ایشان به مرخصی آمده‌اند، در صورتیکه ظاهر امر خارج از این مسئله بود و طبیعی بود که آقای گنجی، با توجه به مرخصی‌های فراوانی که طلب داشت و اینکه اصلا، خود زندانی کردن ایشان زیر سوال بود می‌باید آزاد می‌شدند. ولی بهرحال ما می‌دانیم که در شرایطی هستیم که طرف مقابل هر چیزی را انجام می‌دهد و نمی‌شود انتظار داشت که در او یک نگاه و یک رفتار منطقی وجود داشته باشد“.

نه اكبر گنجى، و نه خانواده و دوستان او تاكنون سخنى در اين مورد به ميان نياورده بودند كه اين روزنامه‌نگار دگرانديش، مى‌بايستى روز پنجم فروردين، خود را به زندان معرفى مى‌كرده. از عيسى سحرخيز جويا مى‌شويم كه آيا اطلاعى از چنين ابلاغيه‌اى دارد: ”من چندان مطلع نیستم، ولی چنین بحثی هم مطرح بوده که این مرخصی هست و نه ترخیص از زندان. اما واقعیت‌اش این است که آقای گنجی باید پیش از عید براساس آن محاسبات می‌آمدند بیرون، براساس مرخصی‌ای که داشتند باید آزاد می‌شدند و براساس آنچیزی که آقای خامنه‌ای گفته بود که کسی را اگر در زندان انفرادی نگه می‌دارند چند برابر حساب کنند.‌ همه‌ی اینها را اگر نگاه کنیم، فارغ از اینکه اصلا حق آقای گنجی نبود که بابت پرونده برلین زندانی‌اش کنند، باید ایشان را آزاد می‌کردند، نه اینکه بهانه بگیرند که ایشان مرخصی‌اش تمام شده و حالا چرا برنگشته است. در واقع باید از آنها پرسید چرا مرخصی‌های دیگر را به او نداده‌اید“.

تقريبا همزمان با گزارش «ايلنا»، خبرگزارى دانشجويان ايران «ايسنا» به نقل از محمود سالاركيا معاون دادستان تهران مى‌نويسد كه ”محكوميت گنجى دهم فروردين ماه به پايان رسيده و اين حكم قطعى است“. اين در حالى‌ست كه به گزارش «ايلنا» معاون امور زندان‌هاى دادستانى، در پاسخ به اين پرسش كه «آيا محكوميت نه ماه حبس تعليقى اكبر گنجى در پرونده ديگر وى به اجرا گذاشته خواهد شد»، پاسخ مى‌دهد كه ”اين موضوع بايد در دايره اجراى احكام بررسى شود“. اين اظهارات قدرى متناقض به‌نظر مى‌رسند و آنچه در اين ميان ناروشن مى‌ماند اين است كه آيا حكم آزادى گنجى بالاخره قطعى‌ست يا نه؟ عيسى سحرخيز در مورد اين تناقض‌ها و ندادن پاسخى صريح و يكسان از سوى قوه قضاييه، بر اين نظر است كه: ”من فکر می‌کنم نوع سوال‌ها و ابهام‌هایی که در واقع ناشی از آن سوال‌ها هست، این تناقض را نشان می‌دهد، و طبیعی‌ست که نوع رفتار و عملکرد قوه قضاییه هم در اینجا نقش دارد. معمولا احکام تعلیقی بدینگونه هست که اگر فردی جرمی را انجام بدهد، ابتدا آن حکم اولیه که تعلیق شده بود اجرا می‌شود و سپس در مرحله‌ی بعدی عمل می‌شود. می‌بینیم که آن پرونده را باز نگه‌داشته‌اند، مثل آن شمشیری که در هرحال می‌خواهند از آن استفاده بکنند. و من باورم این است که مقام‌های قضایی نمی‌دانند با پرونده‌ی آقای گنجی چکار می‌خواهند بکنند یا با شخص ایشان و برای همین هم حرفهای دوپهلو می‌زنند که بتوانند از هر دو طرف از آن استفاده بکنند . یعنی اگر مجبور بشوند گنجی را آزاد کنند، بتوانند به آن مسایل داخلی و بین‌المللی استناد بکنند. و اگر نه، اگر بخواهند آن مباحث خاص، یعنی از همان کینه‌جویی‌های شخصی استفاده بکنند،‌ باز هم دستشان برای آن باز باشد“.

پيش از آزادى اكبر گنجى، در رسانه‌ها اعلام شد كه آزادى وى تا دهم فروردين به تعويق افتاده است. اما خانواده گنجى شب همان روز درج اين خبر، شاهد آزادى او بودند. پس تا چه حدى بايد اظهارات مطرح شده‌ى مقامات قوه قضاييه را در رسانه‌ها جدى گرفت؟ پاسخ عيسى سحرخيز: ”نه! من روی تناقضاتی که دارد انجام می‌شود و در هرحال مسئولین مختلفی که در این مسئله دخیل هستند و پشت پرده هست که همه چیز را روشن می‌کند، این صحبت‌ها را هم مثل همه‌ی موارد قبلی می‌بینم که در این مورد صحبتی شده، ولی بعد عکس‌اش را عمل کرده‌اند. برای همین من زیاد این مباحث و حرفهایی که در رسانه‌ها می‌آید جدی نمی‌گیرم و تصمیم‌های پشت‌ پرده را مهم‌تر و موثرتر می‌دانم“.

اما تصميمات پشت پرده مى‌توانند دو رويه داشته باشند. آيا اين تصميمات در جهت آزادى اكبر گنجى خواهد بود؟ عيسى سحرخيز پاسخ مى‌دهد: ”اگر روند این یکماه اخیر را ببینیم و حرفهایی که آنجا زده‌اند،‌ نگاه بر این است که آقای گنجی را، به نظر من، آزاد بکنند و منطق، درک و خرد‌ سیاسی هم این حکم را می‌کند که وقتی ایران درگیر پرونده‌ی هسته‌ای هست، خودش را درگیر جبهه‌ی دیگری به اسم حقوق بشر نکند و بخواهد آن را بگونه‌ای حل بکند. امیدواریم که این نگاه دوم درست باشد و ما شاهد این مسئله باشیم که آقای گنجی را آزاد بکنند. اما، گفتم، من نمی‌دانم که چکار می‌خواهند بکنند. بنابراین، تنها ابراز خوشبینی می‌کنم که به این سمت حرکت کنند“.

با توجه به اظهارات اخير يكى از مقامات قوه قضاييه ايران، نگاه مدافعان حقوق بشر، بار ديگر به موضوع اكبر گنجى و آزادى قطعى او منعطف شده است.

بهنام باوندپور