مذاکره با آمریکا؛ زمزمه ها و ابهام ها، آفتاب

آفتاب- یونس زرتاک: پیشنهاد «زلمای خلیل زاد» درباره مذاکره میان ایران و آمریکا بر سر مسایل عراق در حالی مطرح می شود که در ماههای اخیر زمزمه هایی در این باره آغاز شده است.


بحثها درباره آغاز احتمالی مذاکرات میان دو کشور با ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت، رونقی دوباره یافته است. چراکه عملا در شورای امنیت تصمیم گیرنده اصلی آمریکاست و اگر ایران واقعا به دنبال راهکارهای مبتنی بر مذاکره و دیپلماسی باشد، راهی جز مذاکره با امریکا پیش رو ندارد.

در ابن مورد «بهزاد نبوي» عضو ارشد سازمان مجاهدین انقلاب که منتقد سیاستهای دولت و تیم هسته ای کنونی است،می گوید:« اطلاعات دقیقی درباره مذاکرات ایران و آمریکا وجود ندارد.‌البته جسته و گريخته خبرهائی بدست ما می رسد که احتمال مذاکرات غير رسمی و غير علنی توسط گروه هائی با آمريکا وجود دارد. يعنی علی رغم مواضع راديکال وتند ظاهری گفته می شود که چنين مذاکراتی وجود دارد».

وی امیدوار است که اين خبر درست باشد؛ چراکه،« اگر چنين مذاکراتی هم در حال انجام باشد، برای حفظ منافع ملی و امنيت ملی کشور مفيد است».

اما واقعیت چیست؟ آیا مذاکره ای در میان است؟ حسيني تاش معاون شوراي امنيت ملي مجلس دراین باره پاسخی دیپلماتیک و نسبتا رسمی دارد: «همان‌طور كه بارها گفته شده،ما با هر كشوري غير از اسراييل در شرايط فعلي مي‌توانيم مذاكره كنيم، اما علت اين كه تا به حال مذاكره با آمريكا انجام نشده، اين است كه هميشه احساس مي‌شده چنين مذاكره‌اي عاري از فشار نخواهد بود. اگر شرايط ديگري حاكم شود و فضا در آمريكا تغيير كند، مذاكره هم صورت خواهد گرفت».

پاسخ «علی لاريجاني» به مجله «تايم» که مدتی هم بحث انگیز شد، صریح تر بود: «ما آماده مذاكره با آمريكا هستيم در مورد اتمي و مسائل مسلمانان ,مشروط بر اينكه آنها صادق باشند».

البته«حسن روحاني» مسؤول سابق تيم هسته اي هم در زمان مسؤولیت خود از امکان مذاکره سخن گفته بود. او در اظهاراتی که 11 بهمن 83 منتشر شد، گفته بود:«در ارتباط با مساله‌ آمريكا به نظرم با مساله ساده برخورد مي‌كنيم، يعني مي‌گوييم آمريكا دشمن است و رويش خط مي‌كشيم».

بنابر توضیحات روحانی، «آمريكا قدرت بزرگ تاثيرگذار در اقتصاد و امنيت است. همين حالا نگاه كنيد به شرق، غرب، شمال و جنوب، سربازهاي آمريكايي حضور دارند و اين يك واقعيت است؛ واقعيتي كه ما نمي‌توانيم منكر شويم. آمريكا در سازمان ملل قدرت تاثيرگذار است. در آژانس مي‌بينيم كه چه مي‌كند و اين نشان مي‌دهد كه هر جا هست مزاحم ماست. پس نمي‌شود ساده از آمريكا گذشت. ما هم با او كار نداشته باشيم، او با ما كار دارد».

همکاریهای ایران با آمریکا
بحث درباره امکان مذاکره بین ایران و آمریکا، البته بحثی تازه نیست و حتی سوابقی از مذاکرات رسمی میان دو کشور در سالهای اخیر نیز وجود دارد. همکاریها و مذاکرات دو کشور در چارچوب گروه 2+6 در جریان براندازی حکومت طالبان در افغانستان و سپس ادامه این همکاریها به شکلی کمرنگ تر در عراق اصلی ترین مذاکرات هستند.

با این حال، طرف ایرانی چنان که باید از مذاکرات و همکاریهای خود حاصلی ندید و به همین دلیل، حجم همکاریها در مورد عراق نسبت به افغانستان کاهش داشت. «محسن رضائي» دبير مجمع تشحيص مصلحت نظام در گفت‌وگو با روزنامهUSA TODAY این گلایه را باز گفته است: «ايران نقش مهمي در سرنگوني رژيم طالبان در افغانستان داشت اما آمريكايي‌ها با كمرنگ كردن نقش ايران، قصد دارند آن را به نفع خود مصادره كنند».

این همکاریها مطلبی است که «گري شورن» رئيس پيشين تيم «سيا» در افغانستان نیز برآن اذعان دارد: «وقتي كه نيروهاي آمريكايي در سال 2001 براي تشكيل اولين دولت پس از طالبان به كابل رسيدند، دو تن از فرماندهان سپاه ايران به همراه «بسم‌الله خان» در بيرون از كابل بودند. دولت ايران، نيروهاي ائتلاف شمال را مجهز ‌كرده و به آنها امكانات مي‌داد ، البته روسيه و هند نيز كمك مي‌كردند، اما ايران بسيار فعال‌تر از آنها بوده است. ولی اين مساله هنوز روشن نيست كه چقدر از نيروهاي ايراني در تصرف كابل شركت داشته‌اند».

چشم انداز
زمزمه ها درباره مذاکره با آمریکا البته در شرایطی مطرح می شود که ایران دست پایین تر را در مذاکرات احتمالی خواهد داشت.

به گفته«محسن میردامادی» رییس سابق کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس،«هر چند مذاکره با آمریکا می تواند برای حل مسأله مفید باشد، اما با ایدئولوژیک کردن موضوع مذاکره با آمریکا، بهترین فرصتها از دست رفت و الان درحالی بحث مذاکره مطرح می شود که آمریکا در بالاترین موقعیت و ایران در ضعیف ترین موضع است و سرنوشت پرونده هسته ای هم در دست آمریکا ست».