چه ميزان از حركت مردم كشورهاى اسلامى عليه انتشار كاريكاتورهاى منتشره در اروپا كه موضوع خود را پيامبر اسلام قرار داده بودند خودجوش است و چه ميزان از آنها سناريوهايى از پيش نوشته شده هستند؟ ديروز دوشنبه (۱۷ بهمنماه) نوبت به سفارت دانمارك در ايران رسيد. جمعيتى انبوه به سفارتخانه دانمارك در تهران هجوم برد و اعتراض جمعيت به خشونت كشيده شد.
در نگاه اول به نظر مىرسد، در ايران نيز چيزى شبيه به آنچه در كشورهاى عربى رخ داده بود بوقوع پيوسته است: حملهى سازماندهىنشدهى عدهاى به سفارتخانههاى كشورهاى اروپايى! در تهران ابتدا سفارتخانه اتريش و سپس دانمارك مورد حمله قرار گرفت. اما اين، هجوم خودجوش مردم خشمگين نبود، بلكه كاملا حسابشده و با سناريويى از پيش آماده انجام شد. حمله از سوى بسيجىها يعنى از سوى شبهنظاميان دولتى ايران صورت گرفت. نيروهاى بسيج بيشتر مسئول آن هستند كه تصوير اسلامى شهر و معابر عمومى خدشهدار نشود. ديروز آنها به سوى سفارتخانه كشورهاى اروپايى اعزام شدند. سخنان يكى از خانمهاى شركتكننده در اين حركت: ”هيچكس حق ندارد به پيغمبر ما، به ائمه ما توهين كند. ما مسلمان هستيم و به مقدساتمان احترام مىگذاريم“ يكى ديگر مىگويد: ”هيچكس حق ندارد به اين جمعيت ميلياردى مسلمانهاى جهان و به پيامبر عظيمالشان اسلام اهانت بكند“.
تظاهركنندگان پرچمهاى بريتانيا، اتريش و آلمان را نيز براى سوزاندن به همراه خود داشتند. حتا كاريكاتورى هم از خانم آنگلا مركل صدراعظم آلمان نيز در آن ميان ديده مىشد و از آنجا كه در غرب فارسى نمىدانند زير آن به زبان انگليسى نوشتهاند: «صهيونيست احمق». نخست به سوى سفارتخانه دانمارك سنگ پرتاب مىشود و از پس آن كوكتل مولوتف. در سفارتخانه به آتش كشيده مىشود.
بسيجىهاى دولتى حمله مىكنند و نيروى انتظامى بنا بر وظيفهاش پاسخ مىدهد. با وجود اين برخى از تظاهركنندگان موفق مىشوند از ديوار سفارت بالا بروند، اما كاركنان، سفارت را تخليه كردهاند و خطرى آنها را تهديد نمىكند. بسيارى از بسيجىها دانشجو هستند و زنانى در چادرهاى سياه بهاصطلاح آزادى بيان غربى را مورد حمله قرار مىدهند: ”مىخواهيم بگوييم كه از آزادىشان سوءاستفاده نكنند. آدم آزاد نيست هر چيزى را، مقدسات هر كشورى را زير پا بگذارد و به مقدسات و به هر كسى توهين كند“.
مناقشه بر سر كاريكاتورها زمان خوبى به كمك حكومت ايران آمده است. جمهورى اسلامى مىخواهد مسئله اصلى يعنى برنامه اتمىاش را كه موضوعى جهانى شده است تحتالشعاع اين موضوع قرار دهد.
در چنين شرايطى جمهورى اسلامى تمامى مناسبات اقتصادى خود با دانمارك را قطع مىكند. بنا به گزارش خبرگزارى ايسنا، مسعود ميركاظمى وزير بازرگانى ايران اعلام كرد كه ”كليه روابط تجارى ايران با دانمارك قطع شد“ و ”برخورد با ساير كشورهاى اهانتكننده در دست بررسى است“. ميركاظمى گفت: از امروز سهشنبه ”كالاهاى مصرفى از كشور دانمارك ثبت سفارش نخواهد شد و از ورود كالاهايى كه از مبدا دانمارك وارد گمرك مىشوند نيز جلوگيرى مىشود“. وزير بازرگانى جمهورى اسلامى افزود: ”هرگونه قرارداد يا مذاكرهاى كه با دانمارك در شرف انجام (باشد) به حالت تعليق درمىآيد، درباره قراردادهاى انجامشده نيز كه امكان تجديدنظر باشد اقدام خواهد شد و نيز از اعزام يا پذيرش هياتهاى تجارى با اين كشور نيز جلوگيرى خواهد شد“.
همزمان با اعلام قطع مناسبات تجارى ايران با دانمارك، روزنامه همشهرى نيز، در واكنش به انتشار كاريكاتورهايى با موضوع پيامبر اسلام در كشورهاى اروپايى، در شماره امروز خود نوشت: «آيا آزادى بيان غربى اجازه مى دهد به موضوعاتى چون جنايت و غارت آمريكا و اسرائيل يا واقعه اى چون هولوكاست هم پرداخته شود يا اين آزادى بيان فقط براى اهانت به مقدسات اديان الهى است“. اين روزنامه در ادامه عنوان مىكند كه متقابلا ”از آزادى بيان استفاده“ كرده و با ترتيب دادن مسابقهاى از كاريكاتوريستها درخواست مىكند تا طرحهاى خود را در ارتباط با موضوعات يادشده براى اين روزنامه ارسال كنند.
در واكنش به خشم مسلمانان از انتشار كاريكاتورها، خانم آنگلا مركل اعلام كرد كه با انتقاد به كاريكاتورها تفاهم دارد، اما در عين حال برخوردها و اعتراضهاى خشونتآميز را نيز محكوم مىكند.