چالش هاي فعالين دانشجوئي در ايران، علي صمد، راديو رسانه

ماجراي برگزاري مراسم سالگرد 16 آئر وتعطيلي رسمي كه توسط دولت احمدي نژاد به دليل آلودگي آب وهواي تهران به اجرا درآمد، نتوانست عزم دانشجويان را براي برگزاري 16 آئر روز دانشجو زيرسوال برد. اين برخورد حكومت در واقع منجر به اين شد كه دانشجويان وتشكل هاي آنان هرچه مصمم تر، پرشورتر براي بزرگ داشت چنين روزي اقدامات وسيعي را سازمان دهند.
دراصل سالگرد 16 آئر روز دانشجو، به عنوان سمبل مقاومت دانشجويان ودانشگاهيان در برابراستبداد وديكتاتوري محسوب مي شود واين روز چنانچه مشخص است براي دانشجويان ازجايگاه پراهميتي برخوردارمي باشد. حتي بعد از گذشت چند روزيا يك هفته از سالگرد 16آذر، همچنان اعلاميه ها و بيانيه هاي گوناگوني توسط تشكل هاي دانشجويي در اين مورد انتشار يافت واين اعلانات در سطحي وسيع در دانشگاه هاي ايران تكثير و پخش شد.علاوه بر اين، مراسم وتجمعاتي دراين خصوص در دانشگاه ها برگزارگشت و با تمام محدوديت ها واعمال فشارهايي كه توسط ارگان هاي انتصابي در دانشگاه صورت گرفت، ده ها شخصيت سياسي ، فرهنگي و اجتماعي دگرانديش غير حكومتي ولائيك به ارائه نظرات وديدگاهايشان درميان دانشجويان پرداختند. روزنامه ها، سايت ها و وبلاگ هاي دانشجوئي با ابتكارات گوناگون براي بزرگ داشت اين روزفعاليت هاي بسياري را سازمان دادند. درمضامين اعلانات دانشجويي و در سخنراني هاي انجام شده به طور مشخص به نكات مثبت و منفي مبارزات دانشجوئي در دهه هاي گذشته تا امروز پرداخته شد. در ضمن بردستاورد هاي مشترك مبارزات دانشجوئي از 16 آذر تا امروز تاكيد ويژه اي صورت گرفت.

در سه هفته پس از 16 آذر، تشكل هاي دانشجوئي با تمام محدوديت ها وفشارهاي امنيتي وقضائي كه برعليه شان توسط حكومت اسلامي انجام گرفت، توانستند درعرصه هاي مختلف در دانشگاه ها و درميان دانشجويان، فعاليت هاي تشكل هاي دانشجوئي را گسترش دهند. حكومت و به ويژه دولت احمدي نژاد با همراهي بخش هاي مهمي از اصلاح طلبان حكومتي سعي كردند دانشگاه را يك دست و حكومتي كنند و اگرچنانچه موفق نشدند آن را به بخش اصلاح طلب حكومت وابسته نگه دارند ودر اين بين، برخي احزاب وتعدادي از روشنفكران و شخصيت هاي اصلاح طلب غير حكومتي به جاي تشويق دانشجويان به استقلال و نقد هر چه بيشترقدرت، به دانشجويان وتشكل هاي آنان دائم گوشزد نمودند كه با سياست هاي چند سال اخيرخود، جنبش دانشجويي ديگر به پايان راه خود رسيده است ودر واقع گفتند و نوشتند كه درسال هاي اخير، جريانات دانشجويي با دخالت در سياست ونيز راديكاليزه كردن فعاليت ها و مبارزات شان، تاثيرخود را درميان دانشجويان و مردم از دست داده اند وديگر به عنوان نيروي جدي و پيشرو مطرح نيستند وازطرفي ديگر در چنين وضعيتي كه انتقاد هاي زيادي بابت سياست مستقل دانشجويان براي نقد قدرت انجام مي گيرد. ارگان هاي امنيتي وانتصابي حكومتي در دانشگاه ها بيكار ننشستند و با همراهي قوه قضائيه به شدت فعالين تشكل هاي دانشجوئي را تحت فشار هاي امنيتي و قضايي قرار دادند و آنها را با زندان، اخراج از دانشگاه، لغو فعاليت وديگر محدوديت ها مواجه ساختند.

اين ارگان هاي سركوب از يك طرف به دانشجويان گفتند كه مي بايست دست از فعاليت هاي راديكال و استقلال طلبانه خود بردارند و براي ماندن و فعاليت قانوني به آشتي با حكومت يا جناح هاي مختلف آن روي بياورند. ازطرفي ديگر وزارت علوم نقش حوزه اسلامي ، بسيج دانشجويي و ديگرارگان هاي انتصابي را براي مقابله با دانشجويان غير خودي، افزايش مي دهد وبا كمك ارگان هاي امنيتي وحراستي به جنگ دانشجويان مي روند و آنها راازعواقب كار متشكل سياسي ، صنفي، فرهنگي و اجتماعي خارج از حكومت مي ترسانند.

از يك طرف به تاكتيك زدن انجمن هاي موازي جعلي دانشجويي در دانشگاهاي كشور كه مناقع حاكميت وجناح هاي آنرا تامين كند حساب باز مي كنند وا ز طرفي ديگر براي مقابله با دانشجويان دفتر تحكيم وحدت- طيف علامه و ديگر انجمن هاي دانشجويي به فشارهاي ايدئولوژيك و سياسي روحانيت طرفدار خط امام واصلاح طلب حكومتي چون آيت الله خوئيني ها وكروبي روي مي آورند وبا هدفي ديگر با كمك و همراهي آنان تاكيد مي كنند كه تحكيمي ها و انجمن هاي دانشجويي ديگر دغدغه هاي ديني ندارند و از اين زاويه اين تشكل هاي دانشجويي را زيرانتقاد خود مي گيرند و جو سنگيني را برعليه آنها در جامعه و دانشگاه ايجاد مي كنند.

از يك طرف با ايجاد و فاصله انداختن ميان اساتيد، دانشجويان و دانشگاهيان به اشكال گوناگون جلوي ارتباط هاي آنان را براي تبادل نظر و فعاليت مشترك در سطح دانشگاه هاي كشور مي گيرند و ارتباط ميان آنها را باهزينه هاي بالايي مواجه مي سازند. از طرفي ديگر وزارت علوم و وزير بنياد گرايش را با همراهي حوزه اسلامي و شاگردان آيت الله مصباح يزدي به جنگ دانشكده علوم اجتماعي وانساني مي فرستند تا بلكه با طرح اسلامي كردن اين مراكز چون زمان انقلاب فرهنگي، جلوي آگاهي دانشجويان از علوم عصر جديد را بگيرند و دوباره تجربه شكست خورده اسلامي كردن علوم اجتماعي وانساني را مجددا" تجربه كنند.

ازيك طرف انجمن هاي اسلامي وديگر تشكل هاي دانشجويي منتقد را تحت عناوين گوناگون منحل وجلوي انتشارو پخش نشريات دانشجويي را مي گيرند. از طرفي ديگر هرگونه ارتباط با بيرون دانشگاه را تحت عنوان توطئه براندازي زير سوال مي برند تا بلكه از اين طريق ارتباط دانشگاه را با مردم و جنبش هاي اجتماعي قطع كنند.

از يك طرف به جو بدبيني وعدم اعتماد ميان جريانات دگرانديش دانشجويي با دفتر تحكيم وحدت- طيف علامه دامن مي زنند و با اين روش فاصله و تفرقه ميان دانشجويان را تقويت مي كنند تا بلكه از اين طريق بتوانند جلوي فعاليت هاي مبارزاتي مشترك براي باز كردن فضاي دانشگاه را بگيرند.

ازيك طرف حكومت وارگان هاي انتصابي آن فعاليت وسيع وهمه جانبه اي را براي مقابله باانجمن هاي دانشجويي سكولار، دمكرات و جمهوريخواه در دانشگاه هاي كشور سازمان مي دهند و از طرفي ديگر سانسور و فيلتر كردن وبلاگ ها و سايت هاي دانشجوئي را بيش از پيش گسترش مي دهند تا بلكه از اين طريق ارتباط فعالين دانشجوي را با بدنه اجتماعي خود در دانشگاه قطع كنند.

قابل توجه است كه همه اين سياسيت هاي وسيع توطئه آميز و سركوب گرانه ظاهرا" برعليه جنبشي دمكراتيك و آزاديخواه در داخل دانشگاه انجام مي گيرد كه به قول جناح هاي مختلف حكومتي وعد ه اي ديگركه دائم تكرار مي كنند كه جنبش دانشجويي وجود ندارد، جنبش دانشجوئي تاثير خود را از دست داده است و بهتراست دانشجويان در لحظه كنوني براي زندگي خود فقط به دنبال درس خواندن باشند و سراغ كار متشكل سياسي، اجتماعي، فرهنگي و صنفي نروند زيرا اين فعاليت هاي گفته شده، هزينه هاي بالايي دارد ودانشجويان با انجام فعاليت گفته شده درواقع با آينده شان بازي مي كنند وازاين طريق حكومت سياست خاموش كردن وبي اثرنمودن صداي دانشگاه را به اشكال گوناگون گام به گام دنبال مي كند.

امروز يك ماه از روز دانشجو- 16 آذر- مي گذرد، دانشجويان و تشكل هاي آنان درعرصه هاي مختلف، با همه توطئه ها، تحريكات و فشار هاي سياسي وامنيتي كه كه برعليه آنان انجام مي گيرد، باز توانسته اند با ابتكارات گوناگون مبارزات دمكراتيك خود را در ميان دانشگاهيان و جنبش هاي اجتماعي ديگر به نحوي موثر پيش ببرند.

دانشجويان در حين آگاهي به اين موضوع كه فعاليت تحصيلي آنان از عمده ترين وظايف شان در دانشگاه به شمار مي رود، توانسته اند با تلفيق فعاليت هاي تحصيلي با فعاليت هاي صنفي– سياسي، مبارزات خود را دنبال كنند. اين تلفيق با تجربيات متعدد دانشجويان در زندگي دانشجويي بارها امكان آن درعمل ثابت شده است. دانشجويان به خوبي به نحوه سوءاستفاده حكومت از اين تاكتيك آگاه هستند.

فعالين دانشجوئي براي گسترش ارتباط با بدنه دانشجويي به اشكال گوناگون، ابتكارات متنوعي را در فعاليت هاي خود اتحاذ كرده اند. آنان از طريق انتشار بيانيه، اعلاميه و برگزاري تجمعات دانشجويئ، كنفرانس ها و فعاليت هاي صنفي – اجتماعي، فرهنگي و مطبوعاتي، به تمام بي عدالتي ها، نارسائي ها وكمبوداتي كه دردانشگاه ودر جامعه دانشجويي با آن مواجه هستند، اعتراض مي كنند. دانشجويان وانجمن هاي دانشجويي منتقد جكومت در برابر سركوب، حذف، سانسور، لغوانتشار نشريات و انحلال تشكل ها ومحدوديت هاي ديگر به تقويت فعاليت هاي مشترك در درون دانشگاه همت گذاشته اند و بدين طريق تلاش مي كنند كه مقاومت را در درون دانشگاه هر چه بيشتربه صورت دمكراتيك گسترش وسازمان دهند و به يك عبارت مبارزات را همگاني كنند. در ضمن تشكل هاي دانشجويي همچون دفتر تحكيم وحدت توانسته اند با گسترش دمكراتيسم دروني و دفاع از حق دگرانديشي و فعاليت ديگر تشكل هاي دانشجوئي دگرانديش به فعاليت هاي خود در درون دانشگاه و درميان دانشجويان دامن زنند.

ارتباط وسيع انجمن ها وتشكل هاي دانشجويي با جنبش هاي اجتماعي ديگر به طور مشخص دفاع همه جانبه از اعتصاب سنديكاي شركت واحد اتوبوس راني در تهران و دادن ده ها اعلاميه وبيانيه همبستگي با اعتصابيون وپخش آن دردانشگاه هاي سراسر كشور موجب تقويت رابطه دانشگاه با جنبش كارگري كشورمان شده است. دانشجويان بابت دفاع ازسنديكاي كارگران شركت واحد به شدت توسط ارگان هاي انتصابي در دانشگاه مورد تنبيه و اخراج از دانشگاه واقع شدند. اما اين هزينه ها هيچ خللي در عزم دانشجويان در دفاع از كارگران بوجود نياورد.

يكی ديگرازعرصه هايي كه جريانات دانشجوئي فعال برخورد مي كنند، فعاليت درعرصه جامعه مدني با هدف گسترش مقاومت، ارتباط و نيزهمبستگي با بيرون از دانشگاه است. در واقع ارتباط ونزديكي با جامعه مدني مي تواند روح دمكراتيك به آن بدمد. ودانشگاه در اين عرصه آگاهانه و دقيق برخورد مي كند.

همه فعاليت هاي فوق نشانگراين است كه فعالين دانشجوئي و تشكل هاي آنان برنامه هاي وسيعي براي گسترش بدنه دانشجويي خود و نيز براي نزديكي و تقويت فعاليت مشترك با نيروهاي دگرانديش دانشجويي تدارك ديده اند. دراين عرصه دفتر تحكيم وحدت وانجمن هاي عضو آن به عنوان جريانات متشكل دانشجويي وسراسري مي توانند نقش اساسي درنزديكي و پيوند با تمام جريانات دانشجويي در سراسركشورايفا كنند و خوشبختانه سمت گيري دفتر تحكيم وحدت درعرصه هاي گفته شده متمركزشده است. امروز جريانات دانشجويي ايران با ايده تشكيل يك كنفدراسيون يا اتحاديه سراسري مي توانند درفعاليت مشترك فعالين دانشجويي درداخل دانشگاه ها و نيز در فعاليت هاي دمكراتيك و آزاديخواهانه درخارج از دانشگاه ها نقش موثري را بازي كنند. به نظر مي آيد اين بار جهت گيري جريانات دانشجوئي بيشتر به سمت متحد عمل كردن است واين سمت گيري را حكومت و ارگان هاي امنيتي و قضايي آن به خوبي فهميده اند و سياست هاي توطئه گرانه و تفرقه آميز ونيز سركوب و فشارهاي امنيتي وقضايي آن از اين زاويه قابل تحليل است. در واقع دانشگاه تنها با كار و فعاليت مشترك است كه مي تواند هزينه ها ي بالاي فعاليت هاي متشكل سياسي – صنفي، اجتماعي وفرهنگي را در درون دانشگاه و درجامعه پايين بياورد. حكومت در سركوب دگرانديشان وفعالين تشكل هاي دانشجويي با برنامه و پروژه هاي كوتاه و بلند مدت عمل مي كند تا بلكه از اين طريق بتواند صداي آزاديخواهان دمكرات را هر چه بيشتر خاموش كند. اين امر ضروري است كه دانشجويان و دانشگاهيان نيز براي مقابله با ترفند هاي حكومت و ارگان هاي ريز و درشت آن متحدا" عمل كنند. در واقع مبارزه براي ماندن و گسترش يافتن دردانشگاه ها در جهت كسب حقوق دمكراتيك، هنگامي موفقيت آميز خواهد بود كه اكثر جريانات دانشجوئي به صورت همه جانبه حول برنامه هاي مشترك مبارزاتي متحد شوند. در هيچ دوره اي بعد از انقلاب سال 1357 تا اين حد شرايط براي فعاليت مشترك ميان فعالين دانشجوئي در دانشگاه هاي كشور به لحاظ نظري وعملي فراهم نبوده است. بايد ازموقعيت كنوني نهايت استفاده را كرد. در برابر سركوب و سياست هاي توطئه آميز دولت احمدي نژاد، جريانات دانشجوئي براي تقويت نيروي خود راهي جزاتحاد با تمام تنوعي كه ميانشان وجود دارد، ندارند. در واقع پراكندگي در ميان دانشجويان دست حكومت را براي سركوب آنان باز مي گذارد و اين بسيار هزينه آور است!

علي صمد- 30.12.2005 گفتار سياسي در راديو رسانه
[email protected]