گزارش برگزاری مراسم روز جهانی حقوق بشر در شهر آخن آلمان با حضور محمدرضا نيکفر و محمدرضا معينی

عصر روز نوزدهم آذرماه برابر با دهم دسامبر روز جهانی حقوق بشر، در شهر آخن آلمان مراسمی از سوی "کانون ره آورد" به همين مناسبت برگزار شد و مورد استقبال قرار گرفت. در اين مراسم محمدرضا معينی، مسئول بخش ايران "گزارشگران بدون مرز" و محمدرضا نيکفر، نويسنده و پژوهشگر به سخنرانی پرداختند.

مراسم با نمايش اسلايد آغاز گرديد. تصاويری از چهار گوشه جهان و همچنين ايران در رابطه با مسائل حقوق بشر به همراه برخی از اصول اعلاميه جهانی حقوق بشر به نمايش گذاشته شد؛ سپس با معرفی برنامه ها، متنی برگرفته از کتاب "اعلاميه جهانی حقوق بشر و تاريخچه آن" نوشته گلن جانسون و ترجمه زنده ياد محمدجعفر پوينده خوانده شد. در اين نوشته به روند شکل گيری اعلاميه جهانی حقوق بشر و مباحث اوليه آن در سازمان ملل متحد، اختلاف ها و کنکاش های کميسيون تدوين آن در زمينه های سياسی، فرهنگی و فلسفی اشاره گرديد. در پايان ياد پوينده و همه قربانيان قتل های زنجيره ای گرامی داشته شد.

در بخش بعدی، هنرمندان نوازنده سه تار و تنبک، قطعاتی در چهارمضراب اجرا کردند و آنگاه محمدرضا معينی، که خود از خانواده اعدام شدگان دهه شصت است؛ پشت تريبون قرار گرفت. معينی از سال ۱۹۹۵ با "گزارشگران بدون مرز" همکاری دارد و از سال ۱۹۹۷ مسئول بخش ايران اين سازمان بين المللی است. وی پيش از آن نيز از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵ با سازمان عفو بين الملل در کميسيون لغو حکم اعدام و "ناپديدشدگان" همکاری داشته است و از سال ۲۰۰۲ سايت اينترنتی "بيداران" را با همکاری بخشی از خانواده های زندانيان اعدام شده و زندانيان سابق تأسيس کرده و مسئوليت آن را نيز بر عهده دارد. سازمان گزارشگران بدون مرز در سال ۱۹۸۵ در پاريس بنيان گذاشته شد که اساس آن بر آزادی اطلاع رسانی و مشغله اصلی آن دفاع از حقوق روزنامه نگارانی است که دستگير و يا تهديد می شوند؛ به همين خاطر مسائل روزنامه نگاران در ايران يکی از عرصه های کاری ِ فعال ِ اين ارگان غيردولتی است. "گزارشگران بدون مرز" دارای تقسيم کار منطقه ای يا قاره ای است و دفاتر متعدد آسيايی، آفريقايی، آمريکايی، خاورميانه و ايران را دارد. "گزارشگران بدون مرز" ژوئن امسال بيستمين سالگرد تأسيس خود را جشن گرفت.

محمدرضا معينی

محمدرضا معينی در سخنان خود گفت: "به گمان من تأکيد بر دانستن به عنوان حقی همگانی، هم در مقدمه و هم در اصل نوزده اعلاميه جهانی حقوق بشر تصادفی نيست. در اين اصل بر تضمين آزادی اطلاعات و افکار نه تنها در محدوده يک کشور که بدون ملاحظات مرزی، به مثابه امری ضروری برای گردش اطلاعات تأکيد شده است و اين گونه، آزادی عقيده و بيان در واقع با کسب و دريافت و انتشار اطلاعات و افکار به حق مسلم همه افراد تبديل می شود. چرايی اين امر از اعمال و رفتار وحشيانه ای است که وجدان بشريت را به اعتراض وادار کرد و برای اين بود که هر رهبر و رئيسی، کشور خود را حياط خلوت خود نداند و به راحتی هر آن جه که می خواهد انجام ندهد." معينی گفت: " امروز ۱۱۶ روزنامه‌نگار زندانى در سراسر جهان در پشت ميله‌هاى زندان بسر مى‌برند. از آغاز سال ۲۰۰۵ تا به امروز بيش از ۷۰ روزنامه‌نگار به هنگام انجام وظيفه‌ى خود جان خود را از دست داده‌اند، اگر ۸۰ روزنامه‌نگار ديگر ايرانى كه در سانحه‌ى هواپيما به نوعى به قتل رسيده‌اند را اضافه نكنيم. به هر روى امروز اگر در دمكراسى‌ها هم شكنجه مى‌كنند، باز هم اين كوششگران آزادى بيان هستند كه اين فكر و عمل شرم‌آور انسانى را به اطلاع همگان مى‌رسانند و يادآور مى‌شوند كه ”بياد آر!"

پس از سخنان محمدرضا معينی يکی از جوانان ايرانی ترانه ای به سبک رپ در رابطه با حمله آمريکا به عراق به زبان های فرانسه و انگليسی اجرا کرد و مورد تشويق حاضرين قرار گرفت.

در زمان استراحت شرکت کنندگان در مراسم، با صرف چای و شيرينی به بحث و گفتگو پرداختند. آنگاه خانم زابينه لسمن (Sabine Lessmann) سخنگوی سازمان عفو بين الملل در شهر آخن، ضمن ارائه تاريخچه کوتاهی از چگونگی شکل گيری اين سازمان، حاضرين را از فعاليت های عفو بين الملل در شهر آخن آگاه ساخت و از همکاری متقابل در رابطه با مسائل ايران استقبال نمود.

زابينه لسمن

پس از خانم زابينه لسمن، محمدرضا نيکفر به سخنرانی پرداخت. محمدرضا نيکفر از چهره های شناخته شده جامعه روشنفکری ايران است. وی دکترای فلسفه خود را از دانشگاه کلن دريافت کرده و تاکنون مقالات بحث برانگيزی در زمينه های فلسفی، اجتماعی و سياسی نگاشته است که بيشتر در نشريه "نگاه نو" در ايران و سايت اينترتی "نيلگون"، که سايتی ويژه مباحث فلسفی است؛ منتشر شده اند. نيکفر در سال ۱۳۷۸ مجموعه ای از مقالات خود را در کتابی با عنوان "خشونت، حقوق بشر، جامعه مدنی" توسط انتشارات طرح نو در ايران منتشر کرد. اين کتاب گفتارهايی است درباره حقوق بشر، نسبيت باوری فرهنگی، اخلاق و خشونت، رواداری و جامعه مدنی. آخرين مقاله نيکفر "ايمان و تکنيک" نام دارد که چندی پيش در سايت های اينترنتی منتشر شد و مباحث متعددی را برانگيخت.

محمدرضا نيکفر

سخنان محمدرضا نيکفر بيش از هر چيز طرح سئوال در زمينه بغرنجی ها و پيچيدگی های تدوين بيانيه جهانی حقوق بشر و به ويژه ديباچه آن بود. چگونگی طرح بندهای اين بيانيه، کلنجارهای فکری – فلسفی در اين رابطه و ديدگاه های فيلسوفان مختلف و برداشت های عرفی و مذهبی از آن، بخشی از سخنان وی را تشکيل می داد. نيکفر مبحث فلسفه حقوق بشر را تلاقی گاه فلسفه حقوق با فلسفه اخلاق و فلسفه سياست و اجتماع دانست و غيرسياسی بودن حقوق بشر را رد کرد. وی در بخش ديگر سخنان خود به ايران و حقوق بشر پرداخت و اين مبحث را از چالش های اساسی امروزی حکومتيان و همچنين روشنفکران دينی دانست. نيکفر رابطه دين و حقوق بشر را رابطه ای تشنجی خواند. او در بخشی از سخنانش گفت: "حکومت اسلامی، مدافعان و ايدئولوگ هايش ابتدا از موضع نفی حقوق بشر حرکت کردند و مفهوم آن را به سخره گرفتند و به مدافعين آن جاسوس اطلاق کردند اما به تدريج خودشان چيزی به نام کميسيون حقوق بشر اسلامی درست کردند و بيانيه ای به نام حقوق بشر اسلامی را هم پذيرفتند." "حقوق بشر اسلامی" به گفته وی ده ها گونه ی مخنلف دارد. نيکفر مشکلات برداشت روشنفکران دينی از حقوق بشر را عظيم توصيف کرد. او همچنين تأکيد کرد که نبايد از نقد برداشت دينی از حقوق بشر به اين نتيجه برسيم که هر فرد مذهبی نمی تواند مدافع حقوق بشر باشد.

آخرين برنامه اين مراسم اجرای موسيقی ايرانی بود. در اين برنامه قطعاتی از تصنيف های موسيقی اصيل ايرانی توسط نوازندگان و سه خواننده به صورت همخوانی و تکخوانی به اجرا درآمد که با استقبال و تشويق حاضرين مواجه شد.

پس از بخش هنری برنامه، بنا بر تقاضای شرکت کنندگان، آقايان معينی و نيکفر به سئوالات پاسخ گفتند و امکانی برای مبادله افکار فراهم آمد.

راديو دويچه وله (صدای آلمان) نيز در طول مراسم به تهيه گزارش پرداخت.

***

کانون ره آورد خوشوقت است اعلام کند که با همکاری ياران تازه و تحولات جديد در سازمانيابی خود؛ به تلاش ها و فعاليت هایش در عرصه های مختلف فرهنگی و حقوق بشری گسترش خواهد بخشيد و برنامه های متنوع ديگری را به اجرا خواهد گذاشت.

کانون ره آورد – آخن - آلمان