پرونده قتل هاي زنجيره‌اي را فراموش نکنيم، گفت و گو با پرستو فروهر، روز

فرشاد قربانپور شيخاني
۲۹ آبان ۱۳۸۴

پرستو فروهر، كه تحصيلكرده هنر است و هم اكنون در آلمان زندگي مي‌كند براي برگزاري مراسم بزرگداشت هفتمين سالروز قتل پدر و مادرش، داريوش و پروانه فروهر به ايران آمده است. از اين رو فرصتي دست داد تا با او گفت و گوي كوتاهي داشته باشيم.

در طول هفت سال گذشته پرونده پدر و مادر شما به چه نتيجه اي منتهي شده است؟
داستان آن بسيار غم انگيز است. چون از دو سال و نيم گذشته به بن بست رسيده است. بعد از اينكه ما در آن دادگاه شركت نكرديم و اعتراضمان را به دستگاه قضايي در رابطه با نقايص و شيوه بررسي پرونده اعلام كرديم ديگر دستگاه قضايي هيچ اطلاعي از چگونگي روند بررسي پرونده به ما نداد. حتي زماني كه پرونده به ديوان عالي كشور رفت؛ برغم مراجعات مکرر، هيچ پاسخي دريافت نكرديم و به طور کلي با سد غير قابل نفوذي روبرو شديم. بعد از اين هم ارتباط ما با كميسيون اصل ۹۰ مجلس ششم برقرار شد.

ارتباط اين كميسيون با شما و فعاليت در ارتباط با اين پرونده چگونه بود؟
ما بارها به اين كميسيون مراجعه كرديم. حتي من به دفعات از اعترافات متهمين پرونده در يكي از نشست هاي كميسيون براي اعضاي آن بازگو كردم. آنها هم به ما قول پيگيري دادند ولي در مراجعات متعددي كه داشتيم جواب درستي به ما ندادند.

يعني كميسيون اصل ۹۰ اقدام مناسبي در اين مورد انجام نداد؟
دفعه آخر كه من به كميسيون اصل ۹۰ و آقاي انصاري راد مراجعه كردم، در واقع اواخر فعاليت مجلس ششم بود، آقاي انصاري راد به من گفتند در بررسي هاي خود به كساني برخوردند كه مجلس توانايي احضار آنها را براي پاسخگويي ندارد. اين نشان مي دهد كه حتي كميسيون اصل ۹۰ هم از اقتدار لازم براي پيگيري عميق اين پرونده برخوردار نبوده است.

شما با توجه به محوريتي كه در اين پرونده داشتيد اين ادعا را كه مجلس به جايي رسيده كه توانايي احضار برخي را براي پاسخگويي ندارد قرين صحت مي دانيد؟
اين ادعاي آقاي انصاري راد بود. من نمي دانم چرا ايشان بايد ادعايي كند كه براي او خطر آفرين باشد، از اين رو من معتقدم كه اين مساله صحت دارد و به طور يقين دست هايي در كار بود كه حتي مسير بررسي پرونده را منحرف کرد و به کژراهه کشاند.

خانم فروهر شما از طرق ديگر براي به نتيجه رسيدن پرونده اقدام نكرديد؟
بعد از اينكه ما از تمام ارگان هاي داخل كشور براي پيگيري اين پرونده نااميد شديم، به كميسيون حقوق بشر سازمان ملل متحد شكايت كرديم و پرونده كاملي را براي آنها فرستاديم. جوابي كه آنها حدود دو سال قبل به ما دادند اين بود كه مساله را بررسي مي كنند و كليه مدارك را هم براي دستگاه قضايي ايران فرستاده و از آنها تقاضاي پاسخگويي كرده اند. شكايتي هم از وزير وقت اطلاعات به دادستان كل كشور داشتيم كه هرگز به هيچ پاسخ كتبي و منطقي منجر نشد.

با آنها مكاتبه ديگري نکرديد
چرا کرديم برای يادآوري . اما به هر حال سيستم هاي بورو كراتيك چنين نهادهايي را هم بايد در نظر داشت. آنها براي انجام تحقيقات به پاسخگويي سيستم قضايي كشور نياز دارند.

شايد در كميسيون حقوق بشر هم اراده اي براي پيگيري قضيه وجود ندارد؟ شايد به توافقي براي عدم پيگيري دست يافته باشند؟
من اميدوارم چنين نباشد. البته ما از تمام ابزارها براي پيگيري قضيه استفاده مي كنيم و اميدواريم كه از طريق فشار نيروهاي داخلي هم براي به نتيجه رسيدن پرونده اي كه به معضل بزرگي تبديل شده است به نتيجه برسيم.

به نظر مي رسد كه شما تقريبا از همه طرف نا اميد شديد و منتظر هستيد كه ببينيد گذر زمان به چه چيزي منتهي مي شود.
من نااميد نشده ام. گفتن حرف حق، خودش باعث اميدواري است. اما من اميدوارم كه مردم به زنده نگه داشتن اين سوال بزرگي كه در ذهن همه ايجاد شده كوشا باشند تا زماني كه شرايط براي دريافت پاسخ مناسب به ما كمك كند.

در طول هفت سال گذشته آيا فشاري بوده كه از پيگيري پرونده منصرف شويد؟
به هر صورت فشارهاي مختلف وجود داشته. نمونه بارز آن حمله بسيار خشونت باري بود كه در مراسم ياد بود سال ۸۱ در خانقاه صفي عليشاه صورت گرفت.

قبل از سال ۷۷ آيا هرگز مرحوم فروهر به جايي احضار و يا تهديد شده بودند و يا مثلا در پوشش هتل ها مورد بازجويي قرار گرفته بودند؟
اولا پدر و مادر من در برخورد با اين نوع مسائل، شيوه خاصي داشتند. مثلا در سال 74 كه پاسپورت من را توقيف كردند و خواستند براي پرسش و پاسخ به يكي از همين هتل ها بروم، پدرم گفت: به آنها بگو يا تشريف مي آورند اينجا [منزل فروهرها] و يا بطور رسمي احضار كنند به وزارتخانه شان. آنها نسبت به اين نوع فضاهاي خاكستري كه در آن سياه و سفيد گم مي شد واكنش منفي داشتند ولي فشارهاي مختلف روي آنها بصورت مستمر وجود داشت.

اصلا آنها نسبت به اينكه ممكن است دراين راه جان خود را از دست بدهند حرفي به ميان مي آوردند
پدرم پس از بازداشت در مراسم تدفين امير علايي مدت كوتاهي بازداشت شد و پس از آن در پاسخ به يك مطلب توهين آميز روزنامه كيهان طي مصاحبه اي اعلام كرد من تمام زندگي ام را براي كشورم و وطن خود گذاشته ام، آنهايي كه اين چيزها را مي نويسند بايد بدانند من كه سال هاي سال زندگي ام را در راه تلاش براي آزادي مردم گذاشته ام، كسي نيستم كه از اين نوع تهديدها بهراسم و تصميم خودم را گرفته ام و بر مواضع ام پا فشاري خواهم كرد و گفت: من آن نيستم كه اين نيم كاسه خون را راحت به بستر ببرم.

شما در طول اين سال ها از مسوولين ديگر از جمله رييس جمهور وقت و... درخواست كمك و توجه نكرديد
خير. ما به هيچ وجه خارج از قوانين جاري سيستم قضايي ايران براي به ثمر رسيدن پرونده هيچ نقب ديگري به هيچ مسوولي در ايران نزديم.

با كميسيون اصل ۹۰ در دوره مجلس هفتم چه؟
با آنها هم ارتباطي نداريم. به قاعده در پايان كار مجلس ششم، كميسيون اصل ۹۰ بايد گزارشي می داد از فعاليت هائي كه در رابطه با اين پرونده انجام دادند. حتي چندين بار به ما گفته شد كه اين گزارش داده خواهد شد ولي در پايان اين كار صورت نگرفت.

احتمال دارد اين گزارش آماده شده ولي در اختيار شما قرار نگرفته است.
در پرسشي كه كردم گفتند گزارش تكميل نشد. چون كار آنها نيمه تمام مانده و دليل نيمه تمام ماندن كار هم از نظر آقاي انصاري راد رسيدن به مقاماتي بود كه مجلس توان احضار آنها را نداشت.