جدال با اسلحه، فرهاد نعمت پور

از زمان یونان باستان کلمه ی اتم بر سر زبانها افتاد. عده ای از فیلسوفان باستان بر این عقیده شدند که جهان از پیوند بینهایت ذرات بسیار ریزی به نام اتم ساخته شده است و آن را کوچکترین ذره ماده نامیدند که تجزیه ناپذیر و غیر قابل شکست میباشد. فیلسوفان باستان به این امید که این معرفت میتواند انسانها را در رسیدن به کمال و شناخت جهان یاری برساند غرق در افکار خود میشدند، غافل از آنکه روزی فرا خواهد رسید که اتم یعنی همین کوچکترین ذره جهان هستی بر کره خاکی را به خطر خواهد انداخت و زندگی را در معرض نابودی قرار خواهد داد.
مسئله انرژی اتمی و سلاحهای کشتار جمعی سالهاست یکی از بحثهای داغ سیاستمدارها، حافظین صلح و امنیت جهانی و سازمانهای حفاظت از محیط زیست شده است و هرکدام از آنها از نگاه خود مسئله ی اتم را مورد بررسی قرار میدهند.
مسئله انرژی اتمی و حق داشتن یا نداشتن و استفاده از آن ابعاد مختلفی دارد که بطور جداگانه به هر کدام از آنها می‌پردازیم:
1- کارمایه و استفاده اقتصادی 2- محیط زیست 3 – حقوقی

بعد کارمایه و استفاده اقتصادی
انسان از دیرباز به فکر کنترل، استخراج و استفاده از انرژی و ذخایر موجود در طبیعت بوده است. و یا با اختراع ماشینهای ساده و پیشرفته از آنها به مرور زمان بهره گرفته است که میتوان به انرژی های باد، آب، خورشید، نفت و فراورده های آن، ذغال سنگ و غیره اشاره کرد. در هر کشوری داشتن انرژی در حد مطلوب کمک قابل توجهی به اقتصاد و پیشرفت اقتصادی هر کشور مینماید. همه میدانیم که مطالبات سرمایه داری در اروپا برای استفاده از انرژی های آماده بیشتر آفریقا، اقیانوسیه، آمریکا، آسیا را درنوردید و تقریبا" تمام این قاره ها را در کنترل خود درآورد. و حتی یکی از دلایل عمده پیشرفت قاره اروپا را میتوان استفاده از منابع این قاره ها اشاره کرد.
ترس از اتمام و از دست دادن بعضی از این منابع و انرژی ها مانند نفت خام، ذغال سنگ و پتانسیل آبهای جاری کشورها را بر این واداشته است که به جایگزینی خوب با بازدهی برابر یا بیشتر برای آدها دست و پا کنند. شکافتن اتم انرژی عظیم و غیر قابل تصوری را در اختیاق میگذارد به حدی که به تنهایی میتواند جایگزینی برای تمام انرژی های موجود در طبیعت باشد. بنابراین دغدغه ی به پایان رسیدن انرژی برای همیشه از میان خواهد رفت چراکه مواد اولیه آن برای همیشه در دسترس خواهد بود. بنابراین برای راه اندازی و روشن نمودن الکترودینام و موتورهای عظیم کارخانه های تولیدی و همچنین به حرکت درآوردن چرخهای قطار، مترو، اتوبوس و موتورهای کشتیهای عظیم باربری و مسافربری و نیز نور و گرما در داخل خانه های مسکونی، همیشه الکتریسیته کافی در اختیار خواهد بود.
اگرچه بسیاری معتقدند که میتوان از انرژی های دیگری مانند انرژی خورشیدی بهره گرفت و میشود آن را جایگزین انرژی نفت و گاز کرد. اما تکنولوژی تبدیل انرژی خورشیدی به انرژی الکتریکی و مکانیکی بدان اندازه لازم نرسیده است که بشود به راحتی آن را جایگزین نمود و هنوز راه دشوار و درازی را در پیش دارد.
رقابت شدید اقتصادی بین کشورهای صنعتی جهان و گسترش و پیچیده ترشدن روابط سرمایه داری و ایجاد بازارهای آزاد جهانی و ایجاد فاصله بسیار زیاد بین کشورهای فقیر و جهان سوم و کشورهای پیشرفته صنعتی و نیز خطر حمله بیرحمانه جهان سرمایه داری به شکل حمله نظامی به کشورهای گوناگون جهت کنترل بازار جهانی و در اختیار گرفتن منابع و نرخ تولیدات، قدرتها و کشورهای عقب مانده و در حال توسعه جهان سوم را بر آن وامیدارد که جهت حفظ قدرت و منافع خود و به حساب آمدن آنها در این فورمولبندی ثروت ، قدرت، حاکمیت دست به اقداماتی بزنند که بر ضد منافع ملتهاست.

محیط زیست
استفاده غیر نرمال از طبیعت و دستکاری بیش از اندازه و برهم زدن نظم طبیعی آن توسط انسانها و توسعه اقتصادی جهت پیشرفت سریع و غیر استاندارد منجر به تخریب و آلوده نمودن محیط زیست و از بین رفتن صدها نوع گیاهی و جانوری و مختل کردن چرخه زیست محیطی شده است که در نهایت اثرات زیانبار آن به صورت مستقیم و غیر مستقیم به خود انسانها برمیگردد و باعث ضررهای غیر قابل جبرانی میشود. آلوده شدن رودخانه ها و دریاها جهت خنک کردن و شستشو در مارخانه های تولید مواد شیمیایی، آلوده شدن هوا از جانب لوله های کارخانه های صنعتی و اگزوز ماشینها و استفاده از گازهای مخرب لایه ی اوزون در تولیدات صنعتی و بالا رفتن درجه حرارت زمین و آب شدن یخهای قطبی، تخریب جنگلها، تولید و تلنبار زباله های بسیار زیاد، استفاده از مواد شوینده و غیر استاندارد و غیر قابل تجزیه و غیره و غیره ... همگی گوشه ای از اثرات و نتایج منفی صنعتی شدن نامسئولانه نامدبرانه میباشد. البته دلایل دیگری مانند فقر و بیسوادی نیز از دلایل تخریب در جوامع عقب مانده میباشد اما به نظر می آید که فقر نیز از نتایج تقسیم غیر عادلانه ثروت در مدیریت مطمعانه و غیر مسئولانه جوامع پیشرفته صنعتی با کشورهای عقب مانده در تئوری واحد نگریستن به سرنوشت انسان و زمین میباشد.

جهت بهره‌برداری از انرژی هسته ای نیاز به شکافتن و آزادکردن و استفاده از انرژی پیوندی میان اجزا تشکیل دهنده اتم میباشد که این عمل انرژی سرشاری را در اختیار میگذارد اما در عوض تکنولوژی شکافت اتم تشعشعات اتمی و مواد زاید دیگری از خود تولید و بجای میگذارد که میتواند در هوا و آب و خاک پخَش شود و این زباله های رادیواکتیو بوسیله باران در مناطق مختلف و در ابهای جاری و خاک پخش و منتقل می شود و در نتیجه در گیاهان و محصولات کشاورزی نفوذ می کند و حتی در شیر و مواد لبنی حاصل از آن باقی خواهد ماند که مصرف آنها خطرناک می باشد ودر نهایت باعث جهش و موتاسیون های منفی در سلولهای موجودات زنده می شود که اغلب بصورت سرطانهای خطرناک ظهور میکند .
نظر به اینکه هزینه برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست و یا حداقل آلودگی هزینه کلان و هنگفتی را می طلبد کارخانه های داری راکتور های هسته ای اغلب زباله های هسته ای خود را به دریا ها میریزند و یا در اعماق زمین آنها را چال می نمایند که به نظر می اید هیچ کدام از این کارها روشهای مناسبی نمی باشند چرا که زباله هسته ای تا ابد بصورت زباله باقی خواهد ماند به عبارت ساده تر هرگز به چرخه طبیعت باز نمی گردد و اثرات مخرب خود را بر زندگی تا ابد خواهد داشت. بنابرین معمولا سود هنگفت برای صاحبان یا کشورهای دارای راکتور های هسته ای مهمتر از حفظ سلامتی نسل خویش و نسلهای آینده بشری بر زندگی بر روی زمین است .

بعد حقوقی
بر خورداری از تکنولوژی هسته ای بر اساس حقوق بین المللی و مطابقبا آژانس بین المللی انرژی اتمی ( AIEA ) حق هر کشوری است و تصمیم در مرده داشتن یا نداشتن آن به مردم یا دولت قانونی و منتخب مردم آن کشور مربوط است .
یکی از راهای ایجاد اعتماد بیشتر بین کشورها و پیشرفت روند صلح در جهان پایان دهی بر گسترش و حنثی سازی سلاحهای هسته ای و همچنین داشتن جهانی بدون سلاح های هسته ای است اما ( TNP) یا پیمان عدم گسترش سلاح های هسته ای خود دارای نواقصی است چرا که همهنگونه که از اسم این پیمان نامه پیداست به کشورهای قدرتمند جهان اجازه می دهد که سلاح های هسته ای خود را حفظ کنند و این موضوع همچنان یکی از علت های عدم اطمینان دیگر کشورها و تلاش بیشتر آنها برای دستیابی به سلاح هسته ای است .
البته اتحادیه اروپا قصد ندارد ایران را از تولید برق توسط انرژی هسته ای محروم کند .حتی اتحادیه اروپا در چهار چوب توافق پیشنهادی خود حمایت و کمک های خود را برای برنامه هسته ای غیر نظامی ایران اعلام داشته است که سوخته هسته ای را جهت مصرف راکتورهای هسته ای در اختیار ایران قرار دهد و آن را تضمین خواهد کرد به شرطی خود ایران سعی نکند سوخت هسته ای تولید کند. بنابراین همکاری با آژانس بین الملل نه نافی حق ملی در برخورداری از تکنولوژی هسته ای و نه چشم پوشی از استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی است اما رییس جمهور جمهوری اسلامی ایران در روز ۱٧ سپتامبر در مجمع عمومی با به میان کشیدن آپارتاید هسته ای و تاکید بر حق ایران بر گسترش تکنولوژی بازیابی سوخت هسته ای, هیچ نوع نرمشی از خود نشان نداد و بر نگرانی های جامعه جهانی افزود. در قطعنامه ای که علیه ایران تصویب شده است این کشور متهم به موارد متعدد نقض پیمان بین المللی منع گسترش جنگ افزار های هسته ای و نیز نسبت به برنامه های هسته ای این کشور ابراز بی اعتمادی می کند .
۳۱ کشور در جهان مرکز هسته ای دارند اما اکثریت آنها تاسیسات باز یابی سوخت هسته ای نساخته اند که برای بر پائی صنعت انرژی هسته ای صلح آمیز داشتن تاسیسات بازیابی سوخت هسته ای الزامی نیست اما باید سوخت را از دیگر کشور ها خرید . تاسیسات باز یابی سوخت هسته ای یعنی همان تکنولوژی غنی سازی اورانیم و تولید پلوتونیم که قابل استفاده در تولید سلاح هسته ای است .

بحرانسازی هسته ای توسط حکومت جمهوری اسلامی ایران و ارسال پرونده اتمی ایران به سازمان ملل، کشور ایران را بیشتردر صحنه بین المللی منزوی میکند و به همین علت زندگی مردم ایران را با خطراتی چون تحریم اقتصادی و عواقب منفی آن وشاید حمله نظامی قرار میدهد.کشوری که از نداشتن دموکراسی رنج میبرد و دارای حکومتی مستبد است و همچنین دارای مشکلات اقتصادی و اجتماعی همچون تورم، فقر ، بیکاری ، اعتیاد و غیره میباشد و نیز از خیل عظیم جمعیت جوان جویای کار و نا امید برخوردار است، شرکت دادن آن در سیاست های ماجرا جویانه تنها به سود منافع طبقه غیر قانونی حاکمه می باشد و نخستین قربانیان این سیاست مردم هستند.

فرهاد نعمت پور