به مناسبت ششمين سالروز درگذشت شاعر بزرگ آزادی، احمد شاملو، ايلنا

تهران- خبرگزاری کار ايران

"احمد شاملو " در بيست و يکم آذر سال ۱۳۰۴ در خانه ۱۳۴ خيابان صفی علی شاه تهران متولد شد, پدرش "حيدر" و مادرش "کوکب عراقی" بود ، به دليل اينکه پدرش افسر ارتش بود و از اين شهر به آن شهر اعزام می‏شد، "شاملو" هرگز نتوانست همراه خانواده برای مدتی در شهری ماندگار شود و تحصيلات مرتبی داشته باشد ، سال ۱۳۲۲ برای اولين بار پايش به زندان‏های متفقين باز شد, اين مساله در حقيقت تير خلاصی به تحصيلات نامرتب او بود.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و انديشه ايلنا، "شاملو"، سال ۱۳۲۶ نخستين مجموعه شعرش را به نام "آهنگ‏های فراموش شده" منتشر کرد. "آهنگ‏های فراموش شده" مجموعه‏ای ناهمگون از شعرهای کاملا سنتی تا اشعار نيمايی "شاملو" بود، حتی نوشته‏های کاملا بی‏وزن، قافيه و آهنگ که بعدها به نام شعر منثور يا شعر سپيد شهرت يافت، در آن ديده می‏شود. انتشار اين مجموعه‏ها در دنيای شاعری "شاملو" اهميت چندانی نداشت و همچنان که خود او در مقدمه کتاب پيش بينی کرده بود ،اين نوشته‏های منظوم و منثور، آهنگ‏هايی بود که زود به دست فراموشی سپرده شد . اما اين مجموعه به جهت آنکه حاوی نخستين نمونه‏های شعر سپيد فارسی است، نشر آن در اين سال قابل توجه است .
"شاملو" از انتشار اين کتاب و عدم اقبالش افسرده نشد و به کار ترجمه و فعاليت‏های ادبی در نشريات ادامه داد. سال ۱۳۳۰ ،او مجموعه شعر " قطعنامه" و شعر بلند "۲۳" را منتشر کرد. اين مجموعه حاوی چهار شعر بلند بود که نشان می‏داد "شاملو" با عبور از شيوه نيمايی برای خود راه تازه‏ای می‏جويد که خود "نيما" و پيروان راستين او هرگز علاقه چندانی به آن نشان ندادند. پس از آن، مجموعه "شعر آهن‏ها و احساس‏ها" را منتشر کرد. در اين دوره،" شاملو" به مدت يکسال در زندان به سر می‏برد که پس از آزادی به فعاليت‏های ادبی و فرهنگی خود ادامه می‏دهد و تا آخرين روزهای زندگی دست از کار نمی‏کشد.
"شاملو" پس از يک دوره ترديد و نوسان ميان غزل و شعر اجتماعی، سرانجام راه خود را برگزيد و در مسيری قرار گرفت که به عنوان يکی از برجسته‏ترين شاگردان "نيما" که راه جديدی را در عرصه شعر و شاعری ايجاد کرده‏است، به شمار می‏رود. او از شعر شاعران جهان تاثير پذيرفت و خود نيز بسياری از اشعار شاعران جهان را به فارسی برگرداند و يا به گونه‏ای باز سرايی کرد. بی‏گمان بسياری از باز سرايی‏های "شاملو" از اصل شعر نيز بهتر و رساتر شده‏اند. او تاريخ ادبيات کهن را به خوبی می‏شناخت. البته شايد درباره بعضی از اظهار نظرهايی که درباره بعضی از شاعران کرده‏است، دچار اشتباه شده ‏است. اما توانايی او در شعر کلاسيک غير قابل انکار است. حاصل آشنايی او با ادبيات کلاسيک، تصحيح و روايت از "افسانه‏های هفت گنبد ","ترانه‏ها","رباعيات ابوسعيد ابوالخير","خيام"," باباطاهر"و" حافظ شيراز" است. آشنايی او با ادبيات جهان با ترجمه آثاری چون نمايش‏نامه "عروسی خون"," افسانه های چينی"," اشعار لورکا"," رمان "پا برهنه‏ها" ی "سی زيف" ,"غزل غز ل‏های سليمان"،"مفت خور‏ها"، " شهريار کوچولو" و دن آرام " که بی‏شک شاهکار او به شمار می‏رود. "شاملو"، "دن آرام"را ظرف مناسب برای ريختن کتاب "کوچه" يافت و در اين کتاب دست به تجربه‏های جديدی در عرصه ترجمه زد. اگر "شاملو" شاعر هم نبود، تنها با اين ترجمه بی‏نظير در تاريخ ادبيات ايران نامش ماندگار می‏ماند.

"شاملو" پس از انتشار مجموعه‏های "باغ آينه", (۱۳۳۸)،"آيدا در آينه", (۱۳۴۳)،" آيدا، درخت و خنجر و خاطره"(۱۳۳۴)،" ققنوس در باران" (۱۳۵۴)،"مرثيه‏های خاک" (۱۳۴۸)،"شکفتن در مه" (۱۳۴۹)،" ابراهيم در آتش" (۱۳۲۵) و "دشنه در ديس" (۱۳۵۶)، در زبان به ديدگاهی کاملا مستقل دست يافت و موقعيت و جايگاه ممتازی ميان شاعران نوپرداز و تحصيل کردگان متمايل به غرب پيدا کرد. ويژگی عمده شعرهای او از لحاظ محتوا، نوعی تفکر فلسفی - اجتماعی است و از طريق تمثيل، نماد و اسطوره‏های غربی و انسانی بيان می‏شود. به ويژه اينکه او در خلال اين اشعار ،اشاره‏های روشنی به نمادهای مسيحيت دارد که شعر او از اين جهت نيز ممتاز می‏شود.
آزادی اغلب شعرهای او از هر نوع قيد اعم از وزن و قافيه به شيوه‏های سنتی ويژگی عمده‏ای است که در شعر نو ايران سابقه چندان ندارد. به نظر می‏رسد که آهنگ سخن او گاه به نثرهای سده چهارم و پنجم و زبان ترجمه‏های تورات و انجيل نزديک می‏شود, در همين راستا ناقدان از تاثير آشکار نثر "بيهقی" بر شعر "شاملو" غافل نمانده‏اند. شعر" شاملو" از نظر زبان، فرم و پرداخت ادبی،استفاده مبتکرانه از عناصر ادبی و زبانی بسيار حائز اهميت است و ازجهات مختلف قابل بحث و بررسی است. "شاملو" با يک عمر پايمردی و تلاش در عرصه فرهنگ و ادب ايران و جهان در بامداد يکشنبه دوم مرداد ماه ۱۳۷۹ ديده از جهان فرو بست و در امامزاده طاهر آرام گرفت.