گفت وگو با "منوچهر مصيري" كارگردان فيلم "ازدواج صورتي"، همشهري

اين فقط مشكل من نيست

از مدتي پيش اكران فيلم «ازدواج صورتي» آغاز شد، فيلمي كه با محور قرار دادن زندگي يك زوج پير قصد دارد با نگاه جدي و طنز برخي از مشكلات اجتماعي و به روز را به تصوير بكشد و از طرفي نيز فيلم مفرح و جذابي را براي مخاطبانش فراهم بياورد. به همين جهت با كارگردان فيلم به گفت وگو نشسته ايم.

آناهيد موسسيان

* ايده اوليه فيلمنامه چگونه شكل گرفت؟
- بعد از صحبت هاي اوليه كه با آقاي نورالهي، تهيه كننده فيلم، داشتيم و بعد از قطعي شدن ساخت فيلم، به هر حال طرح هايي وجود داشت. نهايتآً با راهنمايي كه آقاي فريدون فرهودي داشتند يكي از همكارانشان را به ما معرفي كردند به نام سعيد رحماني كه فيلمنامه اي را آماده دارند كه قبلاً در كارگاه فيلمنامه نويسي حوزه هنري روي آن جمعاً كار شده است و به هر حال بعد از صحبت و توافق هاي اوليه من و آقاي نورالهي تشخيص داديم كه اين فيلمنامه واجد تمام آن شرايطي است كه دنبالش بوديم.
*فيلمنامه چندبار بازنويسي شد؟
- چيزي حدود شش يا هفت بار بازنويسي شد و در هر بار نكاتي كه به نظرمان لازم و مثبت بود به آن اضافه مي كرديم.
* اما به نظر مي آيد فيلم شما در ميان لحن جدي و طنز- اگر بتوان به آن طنز گفت- سرگردان است؟
- نكته اي كه هست اساساً طنز اجتماعي در سينماي ايران دو شكل دارد: از يك سو مي تواند به طرف فيلم هاي چيپ و هرز برود و از طرفي ديگر مي تواند طنز محترمانه باشد. تأكيد من و آقاي نورالهي هم همين بود كه طنزي محترمانه بسازيم.
*ولي به نظرم اين طور در نيامده.
- اين نظر شما است و مختار هستيد. در هر صورت ما دوست داشتيم يك فيلم پرفروش و محترمانه بسازيم.
* به هر حال فيلم اگر قرص و پابرجا باشد نبايد با نبود چند سكانس و يا پلان تمام كار زير سؤال برود؟
- مقوله فيلمسازي واقعاً كار سخت و حساسي است. الان من اشاره كردم كه اين كار يك طنز اجتماعي است. ممكن است اين سؤال براي شما پيش بيايد پس چرا اين طنز را نديديم و يا احساس نكرديم. جوابم اين است آن بخش هايي از فيلم و تصاوير كه كنار هم چيده شده بود تا به اين طنز برسيم بعد از بازبيني مجبور به حذف آنها شديم. به هر حال از نگاه هيأت محترم نظارت پخش اين تصاوير به صلاح نبود.
* در فيلم شما بازيگراني از نسل هاي مختلف را مي بينيم تا چه حد از كار آنها رضايت داريد و آيا انتخاب اول شما بودند؟
- بله، انتخاب اول بودند و از كار همه آنها رضايت كامل را دارم و فكر مي كنم تا حالا بهترين بازي شان را انجام داده اند. از بهرام رادان كه در كنار اخلاق حرفه اي و شخصي اش بازيگر خيلي خوبي است بازي فوق العاده اي هم ارائه كرد تا آقاي شكيبايي كه مثل هميشه حضوري گرم و شيرين داشت. در كل نقش عنايت الله ساكت را هر كس ديگري بازي مي كرد نمي توانست به ظرافت و حضور خوب خسرو شكيبايي برسد و خانم گودرزي و خانم چمن ماه نيز همين طور.
* مشكلي كه ازدواج صورتي دارد ريتم كند آن است و اين كه داستان خيلي به آهستگي پيش مي رود و خطر اين را دارد كه تماشاگر را بي حوصله كند؟
- اشاره كنيد، مشخصاً كدام قسمت؟
* منظورم به صحنه يا سكانس خاصي نيست، كل فيلم اين مشكل را دارد تماشاگر به سختي مي تواند درگير زندگي آدم هاي فيلم شود.
- خب، اين كاملاً طبيعي است. شما در بيست دقيقه تا نيم ساعت اول بايد شخصيت هاي فيلم را معرفي كنيد و اين گريزناپذير است و بالطبع اگر شخصيت ها بيشتر شوند تا اندازه اي هم ريتم فيلم كند مي شود. اگر اين معرفي صورت نگيرد تماشاگر تا آخر فيلم سردرگم مي ماند.
* به نظرم در «ازدواج صورتي» موضوعي كه به آن پرداخته شده تا حدي تكرار است. اين مسأله ازدواج جوانها هميشه تكرار مي شود و انگار ما باز داريم فيلم «دنيا» را مي بينيم در حالي كه جاي پيرمرد حالا آن پيرزن را گذاشته ايد. فكر نمي كنيد اين به سينماي شما ضربه بزند؟
- نه فكر نمي كنم. اما نكاتي هم كه شما اشاره مي كنيد كاملاً بجا است و مي تواند براي من شبيه به زنگ خطري باشد كه هشدار مي دهد. اما من هميشه سعي ام اين بوده كه واقعيت هاي جامعه را تصوير كنم. من خودم فرزند دارم، پسرم دانشگاه رفته و ليسانس دارد و حالا دغدغه خانواده ام ازدواج فرزندم است و اين كاملاً طبيعي است كه دغدغه همه خانواده ها خوشبختي فرزندشان باشد، بچه ها بايد سروسامان بگيرند، ازدواج كنند، زندگي كنند، پس بايد به دنبال راهكار باشيم و بگوييم: پدر ها و مادرها اين قدر سخت نگيريد و بگذاريد جوانها زندگي كنند و چوب لاي چرخشان نگذاريد.
* فكر مي كنيد طيف جوانان و به هر حال كساني كه مدعي هستيد فيلم را براي آنها ساخته ايد تا چه ميزان با فيلم ارتباط برقرار كنند؟
- اقلاً در همان پنج شش سينمايي كه رفتم با پسرم، دوستانش و فرزندانم و به هر حال كساني كه آنها را مي شناسم. واكنش ها خوب بوده، سليقه ها براي من معدل نيست. با تماشاگر و جواناني كه فيلم را ديده اند حرف زده ام و به نظرم آن ارتباطي كه مدنظرم بود برقرار شده.
* يعني با وجود اين كه نصف بيشتر فيلم به زندگي عين الله ساكت و همسر سابقش مي پردازد باز هم اين فيلم را براي جوانان ساخته ايد؟
- بله.

* اين كه اسم فيلم را ازدواج صورتي گذاشته ايد دليلي خاصي داشت و يا مثلاً براي جذب جوانان به فيلم بود؟ يا مثلاً چون صورتي رنگ مد روز است؟
- اين هم نكته خوبي است كه اشاره كرديد. من زياد با اين اسم موافق نبودم. در واقع شايد اين اسم براي بيست سال پيش مناسب بود اما براي زمان ما اسم خوبي نيست. بارها به تهيه كننده محترم فيلم اشاره كردم كه نام فيلم را تغيير دهيم و دليلم نيز اين بود كه اين نام هم قديمي است و هم به هر حال در اين چند سال فيلم هايي نزديك به اين اسم داشتيم و مسلماً اين باعث مي شد تا در تماشاگران توهم به وجود بيايد كه فيلم را قبلاً ديدند. مثلاً فيلم صورتي فريدون جيراني يا ازدواج غيابي و ازدواج اجباري را داشتيم، طبيعي است كه اين تشابه ، به فيلم ضربه مي زند و احتمالاً درصد زيادي از مردم مي گويند اين فيلم را ديده ايم. ولي به هر حال تهيه كننده نيز براي خود فاكتورهايي داشت كه مي گفت اين نام مناسب تر است.
* فكر مي كنيد با اين فيلم به همان موفقيتي كه در «دنيا» به آن رسيديد دست پيدا خواهيد كرد؟
- «دنيا» مقوله اي ديگر بود. اما «ازدواج صورتي» را با همان ميزان وسواس ساختم. از زماني كه به مقوله «ازدواج صورتي» فكر كرديم احساسم اين بود كه مي تواند فيلم موفقي باشد. تلاش كردم اگر چه پرفروش نشود اما خيلي آبرومند و استاندارد باشد با رعايت تمام اصول سينمايي. ما در كل يك فيلم غلط داريم و يك فيلم صحيح. حالا شايد اين فيلم غلط تبديل به پرفروشترين هم بشود، اما من به عنوان يك معلم فرهنگي ساختن فيلم غلط را خيانت مي دانم.
* به نظر خيلي تلاش شده تا همچون دنيا فيلم موفق در گيشه بسازيد. اما هنوز اتفاق مورد نظر و رسيدن به گيشه موفق روي نداده، چرا؟
- به نكته خوبي اشاره كرديد. بحث توليد و فيلمسازي يك مقوله جدا است و بحث اكران و پخش و تبليغات مقوله اي ديگر. در بحث توليد به هر حال تمام تلاش ها انجام مي شود تا فيلم خوبي را چه از لحاظ فرهنگي و چه بازدهي اقتصادي آماده كنيم و از حضور بازيگران خوبي هم مدد مي گيريم. اما پروانه نمايش اين فيلم را ما شب ۲۷ اسفند گرفتيم و ۲۸ اسفند فيلم روانه اكران شد. حتي يك سانس نيز آنونس اين فيلم در سينماها تبليغ نشد، تيزر تلويزيوني نداشتيم چون به ايام تعطيلات برخورده بوديم و تا مجوز تيزر را گرفتيم ۲۵ روز از نمايش فيلم گذشته بود. به نظر شما اين اطلاع رساني مي تواند مناسب جذب مخاطب باشد و جالب است در اين مدت حتي آشنايان و نزديكانم نيز از نمايش فيلم اطلاع نداشتند. يعني اين فقط مشكل فيلم من نيست، اكثر فيلم ها با اين معضل روبه رو هستند و اين به سينماي ملي ما ضربه مي زند.