خيابان يا خانه و درسی از کوه احد، فرزانه بذرپور

همه خرداد ماه سال گذشته، خاطره ای است از حضور ملتی که هنوز هست و سال پيش در چنين روزهايی در خيابان بود، ۲۵ خرداد، جمعيتی ميليونی از ميدان امام حسين تا آزادی، در مسيری ۱۵ کيلومتری بی هيچ فاصله حرکت کرد. حضور مردم آنچنان بود که برای اثبات يک تقلب بزرگ نيازی به شعار نبود. راهپيمايی های سال گذشته يک هفته امتداد داشت، تا سی امين روز خرداد که در پس خطبه تهاجمی رهبری به خون کشيده شد. حالا ما در آستانه خون ديگری هستيم و رهبری باز هم خطبه ای خونبار خوانده است. ميرحسين موسوی و مهدی کروبی پس از دو ماه که از اعلام راهپيمايی به مناسبت سالگرد انتخابات می گذرد از مردم خواسته اند تا به خيابان نيايند و مطالباتشان را از مجاری کم هزينه تر و موثرتر دنبال کنند. از زمان انتشار اين بيانيه واکنش های متفاوت و متضاد بسياری برخاسته است که هر يک بنا برانگيزه ، از ياس تا اميد نوسان داشته، اما سوال اين است : آيا هدف راهپيمايی است يا رسيدن به يک نتيجه بزرگ و فرو ريختن حاکميت دروغی که بر ايران حاکم است؟ البته نيازی نيست که به اين سوال واضح پاسخ واضح تری داده شود.

راهپيمايی هدف نيست و ديگر اينکه تنها وسيله نيل به آن هدف بزرگ هم نيست. در ديار غرب علمی باب شده، به نام آينده پژوهی و البته اين علم بر رمل و اسطرلاب استوار نيست، آنچنان که احوال دولت احمدی نژاد به خواب مشايی و مرتاض هندی بند و بسته است . اين علم بنا بر داده های امروز، حال و روز فردا را به تقريب می گويد و همان ضرب المثل ماست که می گوييم، اين راه که می روی به ترکستان است. بنا بر همين فرضها سناريو هايی نوشته می شود که اگر چنين و چنان شود، در نهايت چه خواهد شد . حال بياييم فرض کنيم که راهپيمايی ۲۲ خرداد بر فرض وقوع به کجا خو اهد انجاميد.

سناريوی اول:
اگر وزارت کشور موافقت می کرد: بر فرض که وزارت کشور احمدی نژاد مجوز راهپيمايی را صادر می کرد، می توان پيش بينی کرد که همان جمعيتی که ۲۵ خرداد سال گذشته به خيابان آمده بودند، دوباره پا در راه می گذاشتند و از اين فرصت بزرگ بهره می بردند ،حتی سکوت هم سرشار از هزار ناگفته بود و حاکميت می ماند که چگونه دوباره يک راهپيمايی به سبک اتوبوسرانی و نهم ديماهی به پا کند و به ضرب تبليغات ضرغامی وار از آن حماسه ای بسازد. مرتضی تمدن استاندار تهران با همين دورنما و ترس و لرز، اعلام کرده که حاکميت هيچ دليلی برای دادن مجوز برای راهپيمايی نداشته است.

سناريوی دوم:
موسوی و کروبی اعلام می کردند که مردم به خيابان بيايند: اين همان فرضی است که تا پنج شنبه برقرار بود،مهدی کروبی در پيام نوروزی، راهپيمايی ۲۲ خرداد را نويد داد و بعد اين خبر سينه به سينه نقل شد و چند باری ديگر هم سران جنبش بر حضور مردم تاکيد کردند و درخواستی برای مجوز دادند. در اين صورت شنبه مردم به خيابان می آمدند و با همه توان حاکميت رودرو می شدند . خطبه خونبار رهبری هر گونه توحشی را از سوی لباس شخصی ها و نيروهای امنيتی مباح می کند و از آنجا که شيوه جنبش سبز مبارزه بی خشونت است، خون مظلومان دوباره بر خيابان نقش می بندد.
حاکميت که بالاتر سياهی رنگی نمی شناسد، ممکن است برای سرپوش گذاشتن به همه ناکامی های بين الملی و اقتصادی و سياسی، سرکوب گسترده و دستگيريهای بی سابقه ای را تدارک ديده باشد و در نهايت، رهبران جنبش را روانه زندان کند. سرکوب گسترده و خونين يک راه حل نهايی برای عقول ناقصی است که دست کوتاه شان تنها تا ماشه سلاح می رسد. پتانسيل جنبش در يک روز به هدر می رود و ارعاب گسترده، حداقل تا چندين ماه حرکت بعدی را به تعويق می اندازد. فضای بسته و حکومت نظامی گفته يا ناگفته ای شکل می گيرد و دولت نظامی احمدی نژاد به آنچه می خواهد، برای مدتی کوتاه می رسد و در اين سکوت تلخ و خفقانی، فرصت می يابد تا به هر بيگانه امتيازی از منافع ملی ايران بدهد تا بتواند چند صباحی ديگر بماند و بپايد. با اين حساب جنبش سبز در يک خطای استراتژيک و در يک روز انرژی حياتی را از دست داده است و روشی مقطعی، يعنی همين راهپيمايی ۲۲ خرداد را با هدفی بلند مدت که فروريختن حاکميت دروغ است ،تعويض کرده است.

سناريوی سوم:
بيانيه موسوی و کروبی منشر می شود و مردم به خيابان می آيند: از سال گذشته انتقادهای گسترده ای و بيشتر از سوی ايرانيان خارج از کشور مطرح بود که چرا موسوی و کروبی رهبری جنبش را تمام قد نمی پذيرند و در کنار جنبش می ايستند و در امتدادش حرکت می کنند. بياينه اخير سران جنبش را به مرحله رهبری رسانده است ، آنها بنا بر مصالحی که درک کرده اند از مردم و هوادارانشان خواسته اند تا به خيابان نيايند، اگر چه به هيچ وجه نمی توان گفت مردمی که با شور و شجاعت باز هم به خيابان می آيند و لرزه بر تن حاکميت می اندازند، بی پشتوانه قلبی رهبران خواهند ماند، اما بايد پذيرفت که اگر اين جنبش به واسطه سرقت رای مردم و با استعانت از نيروی ملت و پايداری موسوی و کروبی امتداد يافته، باقيمانده راه نيز جز در همين مدار توجه به خواست رهبران جنبش که اينبار در قامت رهبر ظاهر شدند، رفتنی نيست .
اگر مردم به خيابان بيايند و سرکوب گسترده، آنچنان که شيوه حاکميت است، رخ دهد. البته مسووليت جان های از دست رفته بر گردن رهبر جمهوری اسلامی و دولت مستقر است . اما آنچه مسلم است، اينکه جنبش بيش از آنکه به خون نيازمند باشد به حضور و نفس های زنده ای محتاج است که تا روز پيروزی با حراست از جان شريف ايرانی بماند و بيايد، راهپيمايی يکی از زيباترين راههای بروز هويت ملی است، اما تنها راه نيست، شيوه های خلاقانه ديگری همچون نافرمانی مدنی بر زمين مانده که می تواند در شرايط حساس امروز موثرتر و بانفوذ تر باشد.

يک پايان بندی:
ميرحسين موسوی و کروبی در بيانيه ای مشترک، دوباره و به صراحت گفته های را گفتند که چند ماهی بود به اين شفافيت بازگو نشده بود، رهبران جنبش سبز رسا و بی هراس اعلام کردند که: "دستانی ناپاک، در آرای پاک مردم دست بردند." گفتند :"اين رسم دولتی نا مشروع است که جز به موافقان خود مجوز راهپيمايی نمی دهد." و اين همه نشان داد که هنوز همان حرف حق اول پا برجاست، گرچه روش احقاق حق، قدری تغيير کرده است.
گذشته از اينکه شيوه قرينه سازی تاريخی به آنگونه که رهبر جمهوری اسلامی می سازد و به آن می نازد،سرتا پا تفرعن و مغلطه است. اما از باب تجربه می توان از جنگ احد، درسی گرفت ،آن روز که کفار به سمت مکه می آمدند،جوانان مدينه رای به اين دادند که در بيرون از شهر و بی باکانه رودر روی سپاه سفيانی با يستند، اما رای پيامبر و پيران قوم اين بود که در خانه بمانند و در شهر مقاومت کنند ، پيا مبر رای شورانگيز جوانان را پذيرفت ،اما شايد اگر در خانه می ماندند و مقاومت می کردند، شکست احد برصحيفه تاريخ نمی ماند و حمزه سيد الشهدا تا سالها در کنار رسول الله بود.