نتيجه انتخابات پارلمانی بريتانيا دولت آينده را مشخص نکرده است، بی‌بی‌سی

با اعلام نتيجه شمارش آرا در اکثر حوزه های انتخاباتی بريتانيا هيچ حزبی به تنهايی قادر به تشکيل دولت آينده نخواهد بود.

شمارش آرا در حوزه های انتخابيه بريتانيا در ساعات بامداد روز جمعه، ۱۷ ارديبهشت (۷ مه)، همچنان ادامه دارد در حاليکه نتايج به دست آمده نشان می دهد که حزب محافظه کار، حزب اصلی مخالف در پارلمان قبلی، بيشترين تعداد آرا و شمار کرسی های اعلام شده را کسب کرده اما به اکثريت لازم کرسی ها برای تشکيل دولت دست نيافته است.

اگرچه هنوز نتيجه انتخابات در تعدادی از حوزه ها اعلام نشده اما نتايجی که تاکنون به دست آمده مشخص می کند که هيچ حزبی اکثريت کرسی های مجلس عوام را کسب نکرده و در نتيجه، تشکيل دولت آينده مستلزم همکاری و يا ائتلاف احزاب خواهد بود.

مجلس عوام پارلمان بريتانيا ششصد و پنجاه نماينده دارد و اگر حزبی بتواند دست کم سيصد و بيست و شش کرسی را کسب کند، می تواند با اتکای به اکثريت مطلق کرسی ها، دولت آينده را تشکيل دهد.

نتايج اعلام شده تا ساعاتی پيش نشان می دهد که حزب محافظه کار دويست و نود و يک کرسی، حزب کارگر دويست و چهل و يک کرسی و حزب ليبرال دموکرات پنجاه و يک کرسی و ساير احزاب کوچکتر بيست و هفت کرسی را در اختيار گرفته اند.

براساس اين نتايج اوليه، در مقايسه با پارلمان قبلی، حزب محافظه کار توانسته است نود و دو کرسی بيشتر به دست آورد در حاليکه حزب حاکم کارگر هشتاد و شش کرسی و حزب ليبرال دموکرات شش کرسی را از دست داده اند و تعداد کرسی های ساير احزاب تغييری نيافته است.

از مجموع آرای ريخته شده به صندوق ها در حوزه هايی که آرای آنها شمارش شده، محافظه کاران ۳۶.۴ درصد، حزب کارگر ۲۸.۷ درصد و حزب ليبرال دموکرات ۲۲.۷ درصد آرا را کسب کرده اند و ساير احزاب و گروه ها ۱۲.۲ درصد آرا را به خود اختصاص داده اند.

نمايندگان مجلس عوام براساس کسب اکثريت ساده آرا در حوزه انتخابيه خود به مجلس راه می يابند و به همين دليل است که درصد آرای کسب شده توسط آنها لزوما در شمار کرسی هايی که به دست می آورند منعکس نمی شود.

هنوز شمارش آرا در بعضی از حوزه های انتخابيه خاتمه نيافته و در نتيجه، امکان تغيير در نتايج اعلام شده وجود دارد اما در مجموع، اين نتيجه قطعی به نظر می رسد که هيچيک از احزاب به اکثريت کرسی ها دست نخواهد يافت.

در مقايسه با چند دوره گذشته، ميزان مشارکت رای دهندگان در اين انتخابات خوب بوده و به طور متوسط به حدود شصت و پنج درصد رسيده هر چند در برخی از حوزه های انتخابيه از مرز هفتاد و پنج درصد نيز فرا تر رفته است.

'پارلمان معلق'

پيش از آغاز رای گيری در روز پنجشنبه نيز نظر سنجی های انجام شده حکايت از آن داشت که احتمالا هيچيک از احزاب به اکثريت کرسی های مجلس عوام دست نخواهد يافت و قادر به تشکيل دولت "اکثريت" نخواهد بود و با اعلام نتيجه شمارش آرا اين نتيجه گيری تغييری نيافته است.

در اصطلاح سياسی بريتانيا، از وضعيتی که در آن هيچيک از احزاب نتواند اکثريت کرسی های مجلس عوام را در اختيار گيرد با عنوان "پارلمان معلق" نام برده می شود.

برای مدتی طولانی از زمان آغاز دولت های حزبی در بريتانيا در قرن هجدهم، صحنه سياسی در انحصار دو حزب قرار داشت و در نتيجه، همواره يکی از اين دو حزب می توانست اکثريت کرسی های مجلس عوام را به دست آورد و کابينه را تشکيل دهد.

از اواخر قرن نوزدهم و با ورود برخی احزاب ديگر به صحنه سياسی، تقسيم کرسی های مجلس بين دو حزب ديگر امری قطعی تلقی نمی شد و در نتيجه، امکان اينکه هيچ حزب نتواند با اتکای به اکثريت خود، دولت را تشکيل دهد مطرح شد و اصطلاح "پارلمان معلق" برای چنين شرايطی رواج يافت.

با اينهمه، در تاريخ بريتانيا، بروز "پارلمان معلق" نادر بوده است و در اکثر انتخابات، يکی از دو حزب اصلی توانسته است با کسب اکثريت کرسی های مجلس عوام، دولت اکثريت را بدون نياز به حمايت ساير احزاب تشکيل دهد و در نتيجه، تشکيل دولت اقليت، با اتکا به حمايت ساير احزاب، و دولت ائتلافی، با حضور بيش از يک حزب، وضعيتی غيرعادی بوده است.

با عدم موفقيت احزاب در کسب اکثريت کرسی های مجلس عوام در انتخابات کنونی، اين کشور با وضعيت پارلمان معلق مواجه می شود و تشکيل دولت به سرعت و سادگی ميسر نخواهد بود بلکه مستلزم مذاکره و مصالحه بين احزاب مختلف خواهد بود.

براساس سنت های سياسی بريتانيا، در چنين شرايطی، نخست وزير و رهبر حزب حاکم، ولو اينکه شمار کرسی های حزب او کمتر از ساير احزاب باشد، خواهد کوشيد با ائتلاف يا کسب وعده حمايت احزاب و نمايندگان ديگر از برنامه های خود، دولت ائتلافی يا دولت اقليت را تشکيل دهد.

در صورتيکه وی در اين زمينه موفق نباشد، دولت استعفا می دهد و ملکه ماموريت تشکيل دولت را به رهبر حزب دارای بيشترين شمار کرسی ها محول خواهد کرد تا او نيز برای تشکيل دولت اقليت يا دولت ائتلافی تلاش کند و البته اگر او هم در اين زمينه موفق نشود، تنها راه برون رفت از چنين بن بستی، انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات جديد خواهد بود.

گوردون براون، نخست وزير و رهبر حزب کارگر، از پذيرش شکست در انتخابات خودداری کرده و گفته است که مهمترين موضوع در حال حاضر، وجود دولتی مقتدر برای حفاظت از منافع ملی است که احتمالا به معنی تمايل او به تشکيل دولت ائتلافی است.

در همانحال، ديويد کامرون، رهبر حزب محافظه کار که بيشترين کرسی ها را کسب کرده، گفته است که کاهش کرسی های حزب کارگر به معنی آن است که رای دهندگان اعتماد خود را به دولت کارگری و نخست وزير از دست داده اند و خواستار کناره گيری آقای براون شده است.

با مطرح شدن امکان تشکيل دولت ائتلافی، نظر و موضعگيری احزاب کوچکتر، از جمله حزب ليبرال دموکرات، اهميت خاصی می يابد هر چند معمولا در بريتانيا، دولت های اقليت يا ائتلافی دوام چندانی نداشته اند و نخست وزير چنين دولتی به محض اينکه احساس کرده از حمايت رای دهندگان برخوردار است، پارلمان را منحل و انتخابات جديد را برگزار کرده است.

تا پيش از اين، آخرين مورد پارلمان معلق در بريتانيا در سال ۱۹۷۴ روی داد که حزب مخالف کارگر توانست در مقايسه با حزب حاکم محافظه کار کرسی های بيشتری کسب کند بی آنکه هيچ حزبی به اکثريت لازم دست يافته باشد.

پس از آنکه ادوارد هيث، نخست وزير محافظه کار، نتوانست حمايت احزاب ديگر را برای تشکيل دولت ائتلافی کسب کند، هارولد ويلسون، رهبر حزب کارگر، دولت اقليت را تشکيل داد که تا تنها چند ماه و تا زمان برگزاری انتخابات جديد و کسب اکثريت لازم توسط حزب کارگر، دوام داشت.

دليل کوتاهی عمر دولت های اقليت و يا ائتلافی اين است که حزبی که رهبری چنين دولتی را در دست دارد نمی توانند برنامه های مورد نظر خود را به طور کامل اجرا کند بلکه ناگزير می شود برخی از اين برنامه ها را به خاطر حفظ حمايت احزاب حامی خود، کنار بگذارد.