چرا نمى‌توان ايران را تحريم سنگين کرد؟، دیپلماسی ایرانی

بر خلاف آرزوی آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه اسرائیل، محاصره مرزی و تحریم‌های فلج کننده امریکا که در 1960 علیه کوبا اعمال کرد، این تحریم ها نمی‌تواند بر ایران تطبیق داده شود چرا که موقعیت و امکانات ایران به طور کل با کوبا متفاوت است.

اگرچه عصبانیت غرب از ایرانی که در مقابل جامعه جهانی سیاست یک گام به جلو و دو گام به عقب را ادامه می دهد قابل درک است، اما اعمال تحریم‌های فلج کننده علیه ایران ممکن نیست و گزینه جنگ نیز مانند تهدید ویتنام با حمله هسته‌ای از سوی نیکسون در سال 1968 تنها در حد ژست و اندام نمایی است.

آویگدور لیبرمان وزیر امور خارجه اسرائیل گفته است که امریکا می‌تواند به‌طور یک‌جانبه با اعمال تحریم‌های فلج کننده، رژیم کنونی ایران را سرنگون کند.

لیبرمن با اشاره به اعمال تحریم‌ها از سوی دوایت آیزنهاور رئیس جمهوری سابق امریکا علیه کوبا در سال 1960 خواستار تحریم بخش انرژی ایران از سوی باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا شد.

در سال 1960 یک سال پس از تاسیس دولت کمونیستی کوبا، دوایت دیوید آیزنهاور رئیس جمهوری اسبق امریکا در تمامی زمینه‌ها به استثنای بخش مواد غذایی و دارویی تحریم‌هایی علیه کوبا اعمال کرده بود.

به گزارش خبرگزاری ترند نیوز، در حال حاضر 40 درصد بنزین مصرفی ایران وارداتی است و بیش از 80 درصد از کل صادرات ایران را نفت و محصولات نفتی تشکیل می دهد. با تحریم این بخش، ایران را باید محاصره مرزی کرد و این نیز اعلام رسمی جنگ علیه ایران تلقی می شود.

از سال 2005 پس از تقویت تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، تهران تحت فشار بیشتری قرار گرفت. در این مدت فقط 80 بانک خارجی با ایران قطع رابطه کرده است. ایران که از لحاظ منابع نفت و گاز خود در جهان در جایگاه دوم قرار دارد، سهم جلب سرمایه گذاری مستقیم برای صنعت نفت و گازش در سال 2009 تنها 5/1 میلیارد دلار بوده است.

صرف نظر از این و با در نظرگیری روابط تنگاتنگ اقتصادی ایران با کشورهای چین، روسیه، آمریکای لاتین و برخی کشورهای دیگر، ایران را همانند کوبا نمی‌توان تحریم کرد.

در یک سال اخیر حجم مبادلات تجاری ایران 120 میلیارد دلار بوده است. هم‌زمان با بحران مالی جهان حجم مبادلات تجاری ایران با روسیه در سال 2009 در مقایسه با سال قبل از آن 13 درصد افزایش یافته و به 7/3 میلیارد دلار رسیده است. در سال 2000 حجم مبادلات تجاری ایران با چین دو میلیارد دلار بوده و هم اکنون به 28 میلیارد دلار رسیده است.

به گزارش رسمی صندوق بین المللی پول در سال 2008، حجم مبادلات تجاری ایران با کشورهای آمریکای لاتین سه برابر افزایش یافته و به 9/2 میلیارد دلار رسیده است. فقط دو میلیارد دلار از این مبلغ سهم برزیل به عنوان یکی از چهار کشور بزرگ اقتصادی جهان است. لوئیس ایناسیو دا سیلوا، رئیس جمهوری این کشور در نوامبر سال گذشته در دیدار با محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران از برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران حمایت کرده و خواستار حل مسائل هسته‌ای ایران از طریق مذاکرات شده است. احمدی نژاد که با 150 کارفرما و تاجر و 70 مقام رسمی ایرانی به این کشور سفر کرده بود، امکانات توسعه روابط دو کشور را خیلی گسترده خوانده بود.

هم اکنون امریکا و اسرائیل برای اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در حال اجرای اقدامات بین المللی هستند. هدف اساسی سفر هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه امریکا به کشورهای خلیج فارس در اواسط ماه فوریه و سفر کنونی‌اش به امریکای لاتین دعوت از این کشورها برای شرکت در تحریم‌های بین المللی علیه ایران است. هم اکنون جیمز استینبرگ معاون وزیر امور خارجه امریکا برای اقناع چین برای شرکت در رای‌گیری اعمال تحریم علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد به پکن سفر کرده است.

از طرفی استنلی فیشر رئیس بانک مرکزی و ژنرال موشه بوگی یعلون وزیر امور استراتژی اسرائیل نیز هفته گذشته بدین منظور به چین سفر کرده بودند. هم اکنون 12 درصد واردات نفتی چین (روزانه 480 هزار بشکه) از ایران است. چین با اذعان این که هنوز راه دیپلماسی تا انتها طی نشده است بر لزوم حل دیپلماتیک مسائل هسته‌ای ایران و عدم شرکت در تحریم‌های جدید اصرار می‌کند.

با این وجود تعداد حامیان امریکا برای تقویت اعمال تحریم علیه ایران کم نیستند. لائورس کاننون وزیر امور خارجه کانادا گفته که این کشور در سال 2010 بعنوان رئیس 8 کشور بزرگ صنعتی دنیا موسوم به G8 با استفاده از موقعیت خود برای تشدید تحریم‌های اعمال شده علیه ایران تلاش خواهد کرد.

از سوی دیگر کشوری مانند هند نیز وجود دارد که روزانه 350 هزار بشکه نفت از ایران می خرد و حجم مبادلات تجاری این دو کشور 13 میلیارد دلار است.

رئیس جمهوری دیگر عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل دمیتری مدودیف نیز اعلام کرده، در صورتی که تحریم‌ها علیه ایران بر مردم این کشور زیانی نداشته باشد و این تحریمات هوشمند باشد آن را مورد بررسی قرار خواهد داد. گرچه وی قول قطعی‌ای نیز به غربی‌ها در این زمینه نداده است. تحریمهای هوشمند و بی ضرر برای مردم بیشتر از اینکه بار سیاسی و عملی داشته باشد، لفظی شاعرانه به نظر می رسد.

به هر حال ایران بر برنامه هسته‌ای خود اصرار دارد و این گونه می‌توان پیش‌بینی کرد که عکس‌العمل جدی ایران در قبال تحریم‌های شدید نیز منتفی نیست. هم اکنون ایران در عراق و پاکستان که به گرداب امریکا تبدیل شده اند، دارای نفوذ زیادی است. ایران به متحدین مهم خود یعنی حزب الله لبنان و حماس فلسطین که در همسایگی اسرائیل قرار داراند، اعتماد زیادی دارد.

جامعه جهانی که از بحران مالی بیزار شده به خوبی می‌داند که 33 درصد از نفت صادارتی جهان از تنگه هرمز میگذرد و ایران نیز تنگه هرمز را تحت نظارت خود دارد بنابر این اگر بنا باشد ایران را دائما تحت فشار قرار داد ایران نیز از ظرفیت‌های خود نهایت استفاده را خواهد برد.