بانک مرکزی ايران اسکناس‌های شعار نوشته را فاقد اعتبار اعلام می‌کند، بی‌بی‌سی

به زودی بانک مرکزی ايران اسکناس های "مخدوش" را فاقد اعتبار خواهد دانست.

روز پنجشنبه، ۲۴ دسامبر (۳ دی)، ابراهيم درويشی، مديرکل ريالی و نشر بانک مرکزی ايران، در مصاحبه با راديو و تلويزيون دولتی جمهوری اسلامی گفت که "اسکناس هايی که بر روی آنها نوشته، مهر يا هرگونه علامت اضافی وجود داشته باشد از هفدهم دی اعتبار ندارد."

آقای درويشی از دارندگان اسکناس های مخدوش شده خواست تا هرچه سريعتر به شعبه های بانک ملی مراجعه و اسکناس های خود را تعويض کنند.

وی از مردم و کسبه خواست با پايان اعتبار اين قبيل اسکناس ها در روز ۱۷ دی، از پذيرش اسکناس هايی که "روی آنها نوشته اضافه وجود دارد" خودداری ورزند.

اين مقام بانک مرکزی در توجيه تصميم به سلب اعتبار از "اسکناس های مخدوش" گفت که نوشتن هر گونه مطلبی روی اسکناس ها موجب می شود که تشخيص اسکناس های جعلی از اسکناس های اصلی دشوار شود و در نتيجه، ضريب ايمنی اسکناس از ميان برود.

مديرکل ريالی و نشر بانک مرکزی گفته است که همانطور که اگر يک چک مخدوش شود، بانک ها از پرداخت وجه آن خودداری می کنند، اگر اسکناس هم مخدوش شود فاقد اعتبار خواهد بود.

هشدار بانک مرکزی در مورد بی اعتبار شدن اسکناس های نوشته دار پس از چند ماه استفاده مخالفان دولت از اسکناس به عنوان وسيله ای برای انتشار شعارها و تصاوير مورد نظر خود صورت می گيرد.

در پی اعلام پيروزی محمود احمدی نژاد در انتخابات مناقشه برانگيز دهمين دوره رياست جمهوری، معترضان و مخالفان دولت به دليل محدوديت رسانه ای، ممنوعيت تظاهرات و برخورد خشونت آميز با تجمع های اعتراضی، برای ابراز ديدگاه های سياسی خود به شعارنويسی در محل های مختلف از جمله بر روی اسکناس های رايج روی آوردند.

اعتراض از طريق اسکناس

در طول اين مدت، اسکناس های رايج در ايران برای پخش انواع شعارها و اظهارنظرهای سياسی و همچنين انتشار تصاوير و نشانه های مورد استفاده معترضان به کار گرفته شده است.

در برخی سايت های متعلق به مخالفان دولت، دستور العمل هايی برای ساخت و درج شعارها و تصاوير مختلف، از جمله تصاوير رهبران مخالفان و قربانيان خشونت ها، انتشار يافته است.

در ايران همچنان بيشتر معاملات روزمره از طريق مبادله پول نقد صورت می گيرد که به معنی بالا بودن گردش اسکناس و در نتيجه، تعداد بيشتر کسانی است که از طريق اسکناس، با شعارها و ديدگاه های سياسی مخالفان دولت آشنا می شوند.

آقای درويشی بدون اينکه صراحتا "مخدوش شدن اسکناس ها" را به شعارهای مخالفان حکومت ارتباط دهد، گفته است "به رغم تعداد کم اسکناس های مخدوش شده، به دليل سرعت گردش اسکناس ها، موارد مخدوش شده بيشتر به چشم می خورد."

وی متوسط عمر اسکناس در ايران را حدود پنج سال اعلام کرده و گفته است که به طور عادی، هر ساله هفتصد ميليون قطعه اسکناس در کشور امحا و جايگزين می شود که هزينه آن، سی ميليارد تومان است و مخدوش کردن اسکناس ها اين هزينه را افزايش می دهد.

اين مقام بانک مرکزی نگهداری مطلوب از اسکناس های در گردش را "وظيفه شرعی" همه افراد تعريف کرده است.

مشخص نيست که تصميم بانک مرکزی در بی اعتبار اعلام کردن اسکناس های شعار نويسی شده در کمتر دو هفته آينده تا چه اندازه عملی خواهد بود.

معمولا برای خارج کردن اسکناس از گردش در هر کشوری، از جمله در گذشته در ايران، زمانی نسبتا طولانی منظور می شود تا همه دارندگان اين نوع اسکناس ها بتوانند نسبت به تعويض آنها اقدام کنند.

در عين حال، اگرچه بی اعتبار اعلام کردن اسکناس های شعار نوشته و وادار کردن مردم به خودداری از قبول آنها ممکن است به عنوان راهی برای جلوگيری از انتشار ديدگاه مخالفان مورد نظر مقامات بانک بوده باشد، اما توسل به اين روش می تواند باعث بروز اختلاف بين خريدار و فروشنده در هنگام انجام معامله و حتی برهم خوردن معامله شود.

همچنين، با توجه به نقش و ميزان کاربرد پول نقد در ايران، که حتی در معاملات نسبتا کوچک هم مستلزم به کار گرفتن تعداد قابل توجهی اسکناس است، ممکن است الزام مردم و کسبه به بازرسی کردن کامل اسکناس ها و خودداری از قبول اسکناس های شعار نويسی شده، چندان عملی به نظر نرسد.