اهدای جايزه "مارتين انالز" در غياب عماد‌الدين باقی، متن پيام عمادالدين باقی به اين مراسم

* جايزه بين‌المللی «مارتين انالز» امسال به عماد‌الدين باقی اهدا شد
* اين جايزه يادآور بزرگداشت تلاش‌های سومين دبيرکل نهاد جهانی حقوق بشر "عفو بين‌الملل" است

ايلنا: مراسم اهدای جايزه بين‌المللی «مارتين انالز» امسال بدون حضور عمادالدين باقی برنده سال ۲۰۰۹ اين جايزه برگزار شد.
عمادالدين باقی که از ۵ سال پيش تاکنون ممنوع‌الخروج است در گفت‌و‌گو با خبرنگار ايلنا با اعلام اين خبر گفت: پس از اعلام نامزدی اينجانب برای دريافت جايزه «مارتين انالز» در ملاقات با مقامات امنيتی و مکاتبه با دادستان جديد پايتخت خواستار رفع ممنوعيت خروج از کشور شدم، اما هيچ‌يک از مقامات و نهادهای مسوول در اين زمينه پاسخ نامه‌ها و پيگيری‌های من را ندادند.
به گفته او موسسه مارتين آنالز نيز از طرق ديپلماتيک با ارسال نامه‌ای به محمود‌احمدی‌نژاد خواستار صدور اجازه خروج برای عماد‌الدين‌باقی شد‏ اما در مقابل نامه پاسخ مشخصی دريافت نکرد.

به گزارش ايلنا، هيات داروران جايزه‌ی بين‌المللی مارتين انالز در توضيح اقدام خود برای انتخاب عمادالدين باقی به عنوان برگزيده «مارتين انالز» در سال ۲۰۰۹ آورده است: «عماد‌الدين باقی انسان شجاعی است که با وجود پيگردها، تمام تلاش خود را برای دفاع از حقوق زندانيان در ايران به کار بسته است.»
اعضای اين هيات در استدلال خود تلاش‌های نظری و تحقيقاتی باقی در راستای نشان‌دادن سازگاری دين‌اسلام با مبانی حقوق‌بشر را هم يکی از دلايل برگزيده شدن اين روزنامه‌نگار برای دريافت اين جايزه‌ دانسته‌اند.
جايزه‌ی بين‌المللی مارتين انالز که با ۲۰ هزار فرانک سوئيس (برابر با ۱۳ هزار يورو) همراه است، بالاترين نشانی است که به شاخص‌ترين مدافعان حقوق بشر در سراسر جهان اهدا می‌شود.
اين جايزه يادآور بزرگداشت شخصيت و تلاش‌های خستگی‌ناپذير مارتين انالز (۱۹۲۷ − ۱۹۹۱) سومين دبيرکل نهاد جهانی حقوق بشر "عفو بين‌الملل" است. جايزه مارتين انالز از سال ۱۹۹۴ از طرف ده سازمان جهانی حقوق بشر بين‌المللی به مدافعان اين حقوق اساسی داده می‌شود.
مراسم اهدای اين جايزه بين‌المللی صبح امروز در غياب برنده اين جايزه و تنها با قرائت پيام عماد‌الدين باقی برگزار شد.

***

پيام باقی برای مراسم اهدای جايزه مارتين آنالز از سوی ده سازمان جهانی حقوق بشر

پيام باقی برای مراسم اهدای جايزه مارتين آنالز از سوی ده سازمان جهانی حقوق بشر در ژنو-دوشنبه۱۱ آبان ۱۳۸۸ برابر با ۲نوامبر۲۰۰۹
اين پيام در پی ممانعت از خروج باقی از کشور و شرکت در اين مراسم و به درخواست رئيس موسسه مارتين آنالز ارسال شد.

بنی آدم اعضای يکديگرند
که در آفرينش زيک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار

خانم ها و آقايان عزيز
اين شعر آشنا متعلق به سعدی شاعر ايرانی در قرن هشتم(ه.ش) است. از اين نوع سخنان از دانشمندان و شعرای کلاسيک ايرانی و اروپايی به وفور می توان يافت که نشان از ريشه های انديشه تابناک حقوق بشری دارد. مراسم شما و سازمان شما تبلور آرزوهای ديرينه و انباشته قرن ها است. به همين دليل اين روز تاريخی روزی حسرت انگيز است به ويژه برای من که حضور در جمع تان يک تجربه استثنايی و تکرار نشدنی در زندگی ام بود اما نتوانستم در آن مشارکت کنم. به خاطر عدم امکان حضورم برای خروج از ايران (که با ممنوع الخروجی های کثير ودستگيری های وسيع سياسی؛ عقيدتی سيمای يک زندان بزرگ را برای آن ترسيم کرده اند) پيام زير را تقديم می کنم .
گرچه سخنان زيادی در زمينه مسائل و معضلات حقوق بشر در جهان و راه حل های آن می توان گفت اما در اينجا به بيان دو نکته اکتفا می کنم و از حاضرانی که خود جزو صاحبنظران وپيشکسوتان مبارزات حقو ق بشری بوده اند پوزش می خواهم که به قول يک شاعر ايرانی سخنان من همچون« ران ملخی نزد سليمان بردن است».
۱- نقض حقوق بشر اگرچه درحوزه عمومی نيز به وفور رخ می دهد اما هنوز نهادهای حقوق بشری در حوزه سياسی نتوانسته اند آن را مهار کنند تا به سراغ حوزه عمومی بروند. قدرت و اندام های وابسته به آن دارای امکانات و نيروهای مهمی هستند و در برابر قدرت سياسی بايد نهاد های حقوق بشری در جهان نيز از(نيروی اعمال حقوق بشر) human right force برخوردار باشند تا بتوانند جلوی گستردگی نقض حقوق بشر را بگيرند. اما چون فعالان حرفه ای حقوق بشر بايد فاصله خود را از قدرت حفظ کنند لازم می آيد که به نوع تازه ای از human right force بينديشند و ضمانت اجراهايی را در حوزه عمومی بيابند. بدون کسب چنين موقعيتی بايد همچنان انرژی زيادی را صرف کرد و نتايج کمتری به دست آورد. گرچه با توسعه فرهنگ حقوق بشر به احتمال زياد آينده بهتری پيش رو داريم اما در اين تاخير؛ انسان های زيادی پايمال می شوند. بايسته است نهادهای بين المللی حقوق بشر فراخوانی منتشر کنند تا در زمينه مکانيسم هايی برای ضمانت اجرايی بخشيدن به رعايت حقوق بشر؛ فعالان اين حوزه از سراسر جهان نظرات خود را بگويند و به کمک تعامل افکار و خرد جمعی راههايی برای اين مشکل يافته شود. چنين فراخوانی حس مشارکت و مسئوليت جمعی را نيز تقويت می کند.نمونه ای از کسب human right force در حوزه عمومی اين است که در march ۲۰۰۸ يک شرکت اتريشی اعلام کرد سرمايه گذاری در ايران بايد تا زمان لغو اعدام کودکان به تعويق افتد. مدافعان حقوق بشر می توانند شرکت ها و دانشگاههای معتبر جهانی و... را متقاعد کنند که از هر فرصت مناسب برای تشويق احترام به حقوق بشر حتی خارج از حوزه مسئوليتهای مستقيم" آن شرکت استفاده کند ومتقابلا بر وجهه خود بيفزايند.

۲- در تعدای از کشورهای جهان که حقوق بشر بطور سيستماتيک نقض می شود ريشه اصلی مشکل اينجاست که استقلال قضايی وجود ندارد و دادستان ها و قضات و مسئولان قضايی يا«تابع » نهادهای امنيتی و مراکز اقتدار سياسی هستند و يا «تحت فشار» آنها. بنابراين به جای اعتراض به احکام نادرست آنها بايد عدم استقلال نظام قضايی را مورد توجه و اعتراض قرار داد و جامعه بين الملل اينگونه نظام های قضايی و احکام آنها را به رسميت نشناسد مگر اينکه استقلال قضايی خود را ثابت کنند.

۳- زندان يک مسئله جهانی و پايدار است و اگر روزی مجازات اعدام ا زجهان برچيده شود اما زندان برچيده نخواهد شد و مجازات اعدام هم به زندان تبديل می شود.زندان با ابعاد مختلف حقوق بشر چون شکنجه و کرامت انسان و غيره ارتباط تنگاتنگی دارد. تجربه زندان های گوانتامو و زندان ابوغريب در عراق واخباری که ا ززندان های ديگر کشورها می رسد و اخيرا حوادث تلخ زندان های ايران که منجر به مرگ عده ای از زندانيان شد ونيز اعتراف گيری ها از زندانيان نشان می دهد در آغاز هزاره سوم هنوز با بحران گسترده نقض حقوق بشر در زندان ها چه در جوامع جهان سوم و چه در جوامع توسعه يافته مواجه هستيم.
از اين فرصت گرانبها استفاده می‌کنم و يکی از ايده ها يا طرح‌های خويش را برای ‏بهبود حقوق زندانيان و نيز توجه به حقوق آنها به عنوان گام موثری در اعتلای حقوق بشر در سطح جهان مطرح می‌کنم .در مراسم دريافت جايزه کميسيون ملی حقوق بشر فرانسه در December ۲۰۰۵ نيز که بازهم به دليل ممنوع الخروجی ام پيام فرستادم اين پيشنهاد را مطرح کردم اما چون به جايی نرسيد از شما درخواست می‌کنم تلاش‌های خود را خصوصا در سازمان ملل برای ‏پشتيبانی از پيشنهاد اختصاص دادن يک روز جهانی برای دفاع از حقوق زندانيان انجام دهيد.

۴- در حال حاضر در بيشتر کشورهای اسلامی مجازات اعدام رواج دارد و وجود اين تصور و برداشت سنتی که لغو اعدام با نص قرآن منافات دارد دليل مقاوت در برابر لغو اعدام است. اين مسئله نشان می دهد در قلمرو ممالک اسلامی بيش از اعتراض به اعدام نياز به جنبش فکری تازه ای برای بازتفسير شريعت و نشان دادن مبانی انسانگرايانه دين وجود دارد. شبکه عربی حقوق بشر و کمپين بين المللی حقوق بشر با همين رويکرد بود که دوجلد کتاب مرا درباره اينکه لغو مجازات اعدام منافاتی با اسلام ندارد به عربی ترجمه و در ممالک اسلامی منتشر کردند.

اميد است با بررسی پيشنهاد فوق و موافقت با آن و اعلام اين روز جهانی به وسيله چند سازمان معتبر حقوق بشری بتوانيم ‏گامی مفيد در راه دفاع از کرامت انسان برداريم.‏شرح بيشتر پيشنهاد را در پيوست جداگانه ای ارائه می دهم.

برايتان آرزوی موفقيت و سلامتی دارم.‏
عمادالدين باقی

پيوست

طرح پيشنهادی نامگذاری روز جهانی حقوق زندانی و جايزه بهترين زندانبان

در اينجا خلاصه‌ای از طرح را ‏ارائه می‌کنم:‏
‏ ما در حال حاضر روزها و مناسبت‌های ملی يا جهانی مانند روز جهانی حقوق بشر، روز جهانی مبارزه با اعدام ؛ روز جهانی کارگر، روز جهانی آزادی ‏مطبوعات، روز جهانی مبارزه با ايدز و حتی روز جهانی توالت هستيم. اين در حالی است که ‏پديده زندان که قدمتی ديرينه‌تر از بسياری از موارد ديگر دارد و مشکلی انسانی است و نحوه برخورد با زندانی از مظاهر و ‏شاخص‌های اشکار رعايت يا نقض حقوق بشر است وهمه جوامع با آن سر و کار دارند اما روزی جهانی بدين نام مقرر نشده ‏است.‏
تعيين چنين روزی البته بايد کارشناسانه و دارای دلايلی موجهی برای روز مقرر شده باشد.
برخی فوايد روز جهانی دفاع از حقوق زندانی از اين قرار است:‏
‏۱- متمرکز کردن توجه رسانه ها و افکار عمومی و اوج دادن آن در روز معينی از سال به موضوع زندانی و زندان در حالی که ‏اکنون چنين اتفاقی رخ نمی دهد.‏
‏۲- تجربه نشان می دهد که هر سازمان و رسانه ای اگر موضوع کاری خاص را محور عمل خود قرار دهد تمام امکانات و ‏توانايی‌های آن برای رسيدن به هدف معين در روز معين به تحرک در می‌آيد.‏
‏۳- می‌توان در روز جهانی حقوق زندانی برای بهترين کتاب هايی که در اين زمينه نوشته شده، بهترين فيلم‌های ساخته ‏شده، فعال‌ترين افراد و يا نهادها درباره حقوق زندانی، روزنامه يا رسانه‌ای که بيشتر و موثرتر در طرح مسايل زندان و زندانی ‏فعاليت‌ کرده‌اند و ... هدايا، تقديرنامه‌ها، لوح يا مدالی در نظر گرفت.‏
‏۴- از‌ آنجا که هدف ما تضمين حقوق زندانيان است و آنکه بيش از همه در تماس با زندانی قراردارد و بايد اين حقوق را رعايت ‏کند زندانبان است، بايد آنها را هدف گرفت. تهديد، توبيخ وسرزنش و مجازات زندانبان و به عبارت ديگر برخورد سلبی ‏کردن به تنهايی نمی تواند موجب شود که زندانبان، حقوق زندانی را رعايت کند. تبليغ حقوق بشر و حقوق زندانی هم نشان ‏داده است که به تنهايی ضامن آن نبوده است. زندانبان به عنوان موثرترين و اصلی‌ترين عامل رعايت حقوق زندانی بايد ‏مورد توجه قرار گيرد و بايد با برخوردهای ايجابی و تشويقی آنها را به اين کار واداشت. بنابراين معرفی بهترين زندانبانی که ‏بنا بر گزارشات زندانيان و نهادها و فعالان حقوق بشری بهتر و بيشتر به رعايت حقوق زندانيان و کرامت انسانی آنها توجه ‏داشته است و اهدای جايزه به آنها می‌تواند يکی از اقدامات مفيد در روز جهانی حقوق زندانی باشدو رقابت سازنده ای در ‏ميان زندانبانان برای رعايت حقوق زندانيان ايجاد کند.‏
‏۵- يکی از مزايای طرح فوق اين است که حتی در کشورهای متهم به نقض حقوق بشر و نيز در جهان سوم چنين پيشنهادی ‏با استقبال دولت‌ها و ملت‌ها روبرو خواهد شد زيرا دولت‌ها با تشويق زندانبانانی که حقوق زندانيان را رعايت می‌کنند ‏مخالفت نخواهند کرد و جايزه نه به مخالف حکومت که به يکی از کارمندان حکومت داده می‌شود . مخالفان حکومت‌ها نيز ‏از اينکه زندانبانان حقوق‌شان را رعايت کنند استقبال می‌نمايند. دقيقا به همين دليل است که به محض اعلام اين ايده به ‏صورت خيلی سربسته و کوتاه در ايران برخی از زندانيان سياسی که دارای محکوميت‌های سنگين هستند با من تماس گرفته ‏و ضمن تقدير از اين پيشنهاد زندانبان‌هايی را برای مورد تشويق قرار گرفتن نامزد کردند.‏
‏۶- در اين روز سازمان‌های جهانی حقوق بشر و ‏NGO‏ ها و مطبوعات برای ارائه گزارش از وضع داخلی زندان‌ها بسيج ‏می‌شوند و موارد تقض حقوق بشر را وسيعا بيان می‌کنند و به اين وسيله کنترل و فشاری را برای رعايت حقوق زندانيان ‏ايجاد می‌نمايند.‏

با تشکر
عمادالدين باقی