بمبئی را چه کسانی شعله‌ور کردند؟ راديو فردا

حسین آرین - حملات تروریستی چهارشنبه‌شب در بمبئی همچنان کانون نگاه‌ها و پرسش‌های بسیاری است.

وقوع یک رشته انفجار و درگیری مسلحانه که از شامگاه چهارشنبه در شهر بمبئی هند آغاز شد ، به گفته پلیس، تاکنون بیش از ۱۰۰ کشته و ۳۰۰ زخمی بر جای گذاشته است.

حملات تروریستی به شیوه‌ای برنامه‌ریزی شده، با انفجار همزمان ده نقطه از شهر بمبئی، از جمله سه هتل مجلل، یک ایستگاه قطار، یک مرکز یهودیان و چند مرکز توریستی و دولتی، آغاز شد.

مهاجمان مسلح سپس با تیراندازی و درگیری، ۴۰ نفر از شهروندان خارجی، از جمله آمریکایی و بریتانیایی، را به گروگان گرفتند.

اما پرسش اصلی این است که مهاجمان چه کسانی بودند و هدف آنها از این حملات چه بود.

دکتر پیتر لئر (Peter Lehr)، استاد "مرکز مطالعات تروریسم و خشونت‌های سیاسی" دانشگاه سنت‌اندروز اسکاتلند، در پاسخ به این پرسش، به رادیو فردا می‌گوید که هنوز نمی‌توان هویت واقعی کسانی را که پشت این درگيری‌ها هستند بازشناسی کرد.

روز پنج‌شنبه گروهی که خود را «مجاهدين دكن» معرفی می‌کردند در تماس با رسانه‌ها مسئولیت اين حملات تروریستی را بر عهده گرفتند.

پیتر لئر می‌گوید: «طرز عمل و انگيزه مهاجمان نشان می‌دهد كه آنها به يک گروه اسلام‌گرا تعلق دارند و از ايدئولوژی القاعده پيروی می‌كنند.»

همچنین هماهنگی کامل مهاجمان تحلیلگران امنیتی را به این باور رساند که آنها مهارتی بسیار در برنامه‌ريزی داشته و بنابر این وابسته به گروهی كاملا سازمان‌يافته هستند.

از سوی دیگر،شیوه و مکان‌های مورد حمله تروریست‌ها نیز گمانه‌هایی در باره باورها و مشی اعتقادی آنها پدید آورد.

پيتر لئر، استاد دانشگاه سنت‌اندروز اسکاتلند، در این باره به رادیو فردا می‌گوید: «فكر می‌كنم كه مهاجمان يک گروه اسلام‌گرا باشند. آنها به محله‌های توليدی و اقتصادی بمبئي حمله نكردند؛ بلکه محله‌های توريستی و هتل‌های مجلل را هدف گرفتند و جهانگردان خارجی، بخصوص شهروندان آمريكایی و بريتانيایی را به گروگان گرفتند.»

دكتر لئر می‌افزاید: «اين نشان می‌دهد كه افراد مهاجم باید اسلام‌گرا بايد باشند. به باور من، حمله مهاجمان ريشه در اختلافات قومی نداشته و با هدف ايجاد اغتشاش در يک محله، يک ناحيه یا یک قوم خاص هم ایجاد نشده. فکر می‌کنم افراد مهاجم به گروه‌های اسلام‌گرایی وابسته هستند كه قصدشان ایجاد جهادی جهانی است.»

گروه ناشناخته «مجاهدین دکن» تنها گروهی بوده است که تاکنون مسئولیت حملات چهارشنبه و پنج‌شنبه را برعهده گرفته است.

اما یکی از پژوهشگران هندی می‌گوید در حال حاضر نمی‌توان با اطمينان گفت كه حملات مسلحانه كار این گروه ناشناخته بوده است.

سندیپ هاردواج، پژوهشگر ارشد "مؤسسه مطالعات صلح و منازعات" در دهلی‌نو، به رادیو فردا می‌گويد: «خود سازمان‌های امنيتی هند احتمال می‌دهند كه اين حمله كار افراد وابسته به لشکر طيبه باشد.»

«لشگر طیبه» گروهی شبه‌نظامی مستقر در پاكستان است که حدود بيست سال است در هند نیز فعاليت می‌كند.

البته لشکر طیبه مسئولیت حملات تروریستی بمبئی را نپذیرفته است.

به گزارش رويترز، یکی از سخنگویان لشکر طیبه در پاکستان، به نام عبدالله غزنوی، ضمن «محكوم دانستن» این حملات، دست داشتن در آنها را بشدت تکذیب کرده است.

سندیپ هاردواج، پژوهشگر ارشد "مؤسسه مطالعات صلح و منازعات"، در دهلی‌نو می‌گوید: «شماری از كارشناسان باور دارند كه مهاجمان عضو مجاهدين هند بوده‌اند؛ چون فقط این گروه توانایی انجام اين گونه حملات را دارد. علاوه بر این، گروه مجاهدين هند ظرف چهار ماه گذشته، مسئول بیشتر بمب‌گذاری‌ ها در هند بوده‌اند.»

اما یک تحلیلگر دیگر می‌گوید که بین تروریست‌های بمبئی با القاعده و طالبان پیوندی هست.

پيتر لئر، استاد دانشگاه سنت آندروز اسكاتلند، به رادیو فردا می‌گوید: «به نظر من، افراد مهاجم متأثر از رويدادهای افغانستان هستند. می‌دانيد كه سربازان بريتانيایی و آمريكایی مستقر در افغانستان، در خط مقدم مبارزه با طالبان و القاعده هستند. با توجه به همين امر، باید رابطه‌ای بين افراد مهاجم بمبئي با طالبان و القاعده در افغانستان وجود داشته باشد. به نظر می‌رسد كه درگيری‌های افغانستان نه تنها به پاكستان، بلكه به هند هم سرايت كرده است.»

اما مهاجمان چرا شهروندان خارجی را به گروگان گرفتند؟

سندیپ هاردواج هدف از اين اقدام را جلب توجه رسانه‌های جهانی می‌داند.

این پژوهشگر ارشد "مؤسسه مطالعات صلح و منازعات" می‌گوید: «آشكارترين دليل آن است كه مهاجمان خواسته‌اند در سطح جهانی شناخته شوند و رسانه‌های جهانی به آنها توجه كند. بمب‌گذاری در مثلاً يک ايستگاه راه‌آهن در هند، توجه رسانه‌های خارج از هند را به خود جلب نمی‌كند؛ اما وقتی پای گروگان‌گيری شهروندان خارجي در بين باشد، توجه جهاني به اين افراد و اهداف آنها معطوف می‌شود.

و سرانجام پيتر لئر، استاد "مرکز مطالعات تروریسم و خشونت‌های سیاسی" دانشگاه سنت‌اندروز اسکاتلند، به رادیو فردا می‌گوید: «اين اولين بار است كه مهاجمان دست به حمله‌ای مسلحانه به اين شكل می‌زنند.»

اشاره این پژوهشگر به سلاح‌ها و تجهیزات به کار رفته در تهاجم چهارشنبه و پنج‌شنبه است.

به گفته پیتر لئر، درگيری‌های گذشته اغلب به شیوه كارگذاشتن بمب و سپس انفجار آن از راه دور بوده؛ اما در اين حملات، افراد مهاجم، مسلسل و نارنجک داشته‌اند و دست به گروگان‌گيری زده‌اند.