سيم کارت رايگان کابل در تهران غوغا به پا کرد، سرمايه

توريالی غياثی *

«افغان بيسيم» يکی از شرکت‌های خصوصی مخابراتی افغانستان است که برای اولين بار در سال ۱۳۸۱آنتن‌های استفاده از تلفن موبايل را در کوه های کابل وچند استان ديگر افغانستان نصب کرد وبلافاصله اولين سيم کارت‌های خود را که با يک دستگاه گوشی معمولی نوکيا همراه بود به قيمت ۳۶۰ دلار آمريکايی در بازار عرضه کردکه از جمله ۶۰ دلار آن بابت قيمت گوشی موبايل اخذ می‌شد. اين شرکت که با کيفيت و ظرفيت پايين آغاز به فعاليت کرده بود در سال‌های اول از سوی مردم به اعتبار(کريديت) خواری وياکسر اعتبار از کارت‌های اعتباری فروخته شدهء خود متهم شد اما رفته رفته اعتبار و کيفيت عرضهء خدمات خودرا با ظهور يک رقيب قدرتمند بالابرد. در يک رقابت تنگاتنگ با اين شرکت تازه وارد (روشن) قيمت سيم کارت هايش را به تدريج از ۳۰۰ دلار به ۱۰ دلار کاهش داد که با شگردهای بازار سازی تجارتی همراه بود.آخرين شگرد بازار سازی تبليغاتی اين شرکت، مرزهای افغانستان را درنورديد و حتی روزنامهها و سايت‌های اينترنتی ايران را تحت تاثير خود قرار داد.

اين روز‌ها، وقتی من اخبار داخلی ايران را دنبال می‌کردم، متوجه شدم که يک آگهی تبليغاتی اين شرکت به مناسبت جشن‌های سه روزه عيد قربان که چند روز قبل از ايام عيد در رسانه‌های افغانستان پخش می‌شد، چطور در ميان روزنامه‌های چاپ تهران غوغا برپا کرده است که برای من جالب و باور نکردنی بود.

به‌ويژه وقتی ديدم يکی دو روزنامه آن‌ را در حد تيتر اول مطرح کرده‌اند و در چند سايت اينترنتی تبديل به پربيننده‌ترين خبرها شده است.

وقتی خواندم که رييس شرکت مخابرات تهران در همين روزها از موانع واگذاری سيم کارت رايگان در ايران سخن به ميان آورده، احتمال دادم سوال خبرنگارها از او بی‌تاثير از اين خبر نباشد. اين پيش‌آمد در روزنامه‌های چاپ تهران مرا واداشت تا در مورد آنچه درکابل از سوی شرکت افغان بيسيم به خاطر فروش بيش‌تر وجلب رضايت مشتری، انجام پذيرفت، بنويسم.

يکی دو روز مانده بود به عيد قربان ،که شرکت مذکور آگهی بازرگانی «عيدی» خود را روی پردهء تلويزيون‌های کابل به نمايش گذاشت که می‌گفت: «آی مردم! بشتابيد و از تخفيف استثنايی افغان بيسيم بهره‌مند شويد، افغان بيسيم ‌با ۵۰۰ افغانی کريديت، سيم کارت رايگان را در اختيار شما قرار می‌دهد.»يعنی در واقع سيم کارت رايگان نبود بلکه شرکت مذکور ظاهراً معادل ۵۰۰ افغانی کريديت را در سيم کارت‌های عيدی خود به‌طور رايگان شارژ کرده بود که بازهم سيم کارت‌های خود را به همان قيمت قبلی يعنی معادل۵۰۰ افغانی به متقاضی‌ها فروخت. آن هم فقط در سه روز عيد به فروش رسانيد.

يعنی فقط يک شگرد تبليغاتی که فقط هم محدود به سه روز بود و دوستان ايرانی می‌توانند مطمئن باشند که اين روزها ديگر در افغانستان خبری از واگذاری _سيم کارت رايگان نيست.

شرکت‌های مخابراتی خصوصی در افغانستان که حالا تعدادشان به چهار شرکت می‌رسد، به طور متوسط با يک ميليون دلار سرمايه‌گذاری آغاز به کار کردند که امروز به‌خصوص شرکت‌های افغان بيسيم و روشن صاحب ده‌ها ميليون دلار سرمايه هستند که می‌توان تا حدودی به آن، سرمايه‌های باد آورده گفت; چون‌که در کشور ما قوانينی برای مهار کردن شرکت‌های خصوصی، آن‌چنان وضع نشده است که از اتلاف حق مصرف‌کننده که مردم ناميده می‌شوند، دفاع کند.

اين شرکت‌های مخابراتی که هر کدام ۵۰۰ هزار تا يک ميليون نفر مشتری يا مصرف‌کننده دارند، اگرحداقل درهر ماه يک دلار از اعتبار کارت‌های مشتريان خود سرقت کنند، راستی که چه عدد بزرگی می‌شود. البته خوب است که بدانيد بار‌ها هم اين اتفاق افتاده است که مصرف‌کنندگان اعتبار کارت‌های موبايل خودرا بدون مصرف از دست داده‌اند که چندين بار به خاطر همين مساله ازسوی مردم اعتراض‌های گسترده شد ولی به جايی نرسيد. و نکتهء ديگر اين‌که، چون اغلب شرکت‌های موبايل در افغانستان خصوصی وخارجی هستند، آنچه که به‌دست می‌آورند، به همان کشورهايی که از آن آمده‌اند، بازمی‌گردانند. يعنی درآمد اين شرکت‌ها در داخل افغانستان گردش پيدا نمی‌کند.

*نويسنده افغانستانی که در کابل زندگی می کند